Vaşinqton Kiyevi kapitulyasiyaya məcbur edir?
ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasındakı Respublikaçılar Partiyasının rəhbərliyi, İranın İsrailə hücumundan sonra gələn həftə Təl-Əvivə yardıma səs verəcəyini bildirib. “Politico” yazır ki, bunu aprelin 13-də Respublikaçılar Partiyasının çoxluq lideri Stiv Skaliz elan edib.
"İranın İsrailə qarşı əsassız hücumu fonunda Nümayəndələr Palatası gələn həftə əvvəllər elan edilmiş qanunvericilik cədvəlindən ayrılacaq və əvəzində müttəfiqimiz İsraili dəstəkləyən, İranı və onun terrorçu proksilərini məsuliyyətə cəlb edən qanunvericiliyə baxacaq", - deyə o bildirib.
Nəşr əlavə edir ki, bu bəyanatdan Nümayəndələr Palatasının hansı qanuna səs verəcəyi dərhal bəlli deyil, çünki Senat çoxdan nəzərdən keçirilən İsrailin maliyyələşdirilməsini Ukrayna və Tayvana yardımla birləşdirən xarici yardım paketinə də səs verməlidir. Skaliz ətraflı məlumatın daha sonra veriləcəyini söyləyib.
Fikrimizcə, baş verə biləcəklər Ukraynada gözləniləndən tamam fərqlidir. Ola bilsin ki, ABŞ Ukrayna üçün oxşar bir şey etmədən İsrailə yardım etmək qərarına gəlsin. Nə qədər rüsvayçı səslənsə də, İsrail ABŞ üçün Ukraynadan qat-qat vacibdir. İsrail ABŞ-ın NATO-dan kənar əsas müttəfiqidir. İkitərəfli münasibətlərdə belə bir statusun tətbiqi ABŞ-ın bu ölkələrlə əlaqələrinin inkişafının prioritetini, o cümlədən birgə müdafiə təşəbbüslərində iştirak imkanını, hərbi xarakterli birgə tədqiqatların aparılması imkanını, bir sıra məhdud kontingentdə iştirakını müəyyən edir.
Buna görə də ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin qırıcıları İranın İsrail istiqamətində göndərdiyi pilotsuz döyüş təyyarələrini məhv etmək üçün hava məkanında patrul xidməti həyata keçirib. İsraildən kənarda 100 dron məhz ABŞ tərəfindən zərərsizləşdirlib. Bu hal Ukrayna ekspert icmasını çox hiddətləndirib.
Sosial şəbəkələrdə Ali Radanın deputatları, politoloqlar, hərbi ekspertlər, jurnalistlər və blogerlərin çoxlu yazıları peyda olub, onlar ABŞ və Ukraynanı müttəfiq adlandıran digər ölkələrin nəinki Rusiya və İran PUA-larını vurmamasından qəzəbləniblər. Onlar həmçinin Rusiyanın Ukraynanın dinc şəhərlərinə raket hücumlarına qarşı durmaqda lazımi qədər kömək etmir, eyni zamanda Ukraynaya Patriot batareyaları vermirlər.
ABŞ-da 60 “Patriot” batareyası var, Almaniyada isə cəmi 10 “Patriot” batareyası var. Eyni zamanda, ABŞ hələ də Ukraynaya bir dənə də “Patriot” verməyib. Almaniya isə artıq üçüncü belə batareyanı Ukraynaya ötürür. Bununla əlaqədar olaraq xatırladaq ki, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski artıq İranın İsrailə hücumunu pisləyib: “Dünya davam edən müzakirələri gözləyə bilməz. Sözlər dronları dayandıra və ya raketləri vura bilməz. Bunu yalnız maddi yardım edə bilər... ABŞ Konqresinin bu kritik anda Amerikanın müttəfiqlərini gücləndirmək üçün lazımi qərarlar qəbul etməsi çox vacibdir”.
Bəli, düz deyir. Amma Ukrayna Prezidentinin düzgün sözləri ilə ABŞ rəhbərliyinin düzgün qərarları arasında böyük uçurum var. Bu uçurum Ukrayna pilotsuz təyyarələrinin Rusiya neft emalı zavodlarına hücumlarını pisləməkdən utanmayan Amerika tərəfinin bəyanatlarında da görünürdü.
Bu dəfə mən Ukrayna Prezidenti Aparatının keçmiş müşaviri Aleksey Arestoviçin gəldiyi nəticə ilə razılaşmalıyam. O, iddia edir ki, ABŞ Kiyevi sülhə məcbur etmək üçün Ukraynaya hərbi yardımı dayandırıb. Onun fikrincə, əsas kimi “Ərdoğan planı” təklif olunur: “ABŞ-ın etdiyi Türkiyə sülh planı ilə birbaşa əlaqəlidir, bu, Türkiyə deyil, Rusiya-Amerika razılaşmasına aid bir məsələdir”.
Arestoviç hesab edir ki, ABŞ-dan hərbi tədarükün dayandırılması, daxili siyasətdəki problemlərlə yanaşı, Ukraynanı bu və ya oxşar sülh planını qəbul etməyə məcbur edən çox açıq əlamətlərə malikdir. Xatırladaq ki, mediada səslənən “Ərdoğan planı” hazırkı cəbhə xəttində müharibənin dondurulmasını, Ukraynanın bloklara qoşulmamasını və Rusiyanın zəbt etdiyi ərazilərin statusu ilə bağlı 2040-cı ildə referendumların keçirilməsini nəzərdə tutur. Arestoviç öz versiyasını səsləndirib, yoxsa kuratorlarının nağıllarını informasiya məkanına çıxarıb – bu, ayrı müzakirə mövzusudur.
Bəli, rəsmi Kiyev bu planı rədd etdi. Ancaq sərt reallıq ondan ibarətdir ki, Ukraynanın enerji infrastrukturu artıq demək olar ki, tamamilə dağıdılıb, dövlət büdcəsində 40 milyard dollardan çox “dəlik” var, Ukrayna Silahlı Qüvvələrində kifayət qədər silah və insan yoxdur. Az qala, hər gün rus işğalçı qüvvələrinin cəbhənin bu və ya digər hissəsində növbəti irəliləyişindən xəbərlər gəlir.
Beləliklə, əgər ABŞ-dan Ukraynaya hərbi və maliyyə yardımı yaxın gələcəkdə və ABŞ-ın İsrailə yardımı ilə birlikdə ayrılmazsa, o zaman deyə bilərik ki, Arestoviç və digər ekspertlər bunun arxasında hansısa bir oyunun olduğunu iddia etməkdə haqlıdırlar. Deməli, baş verənlər Rusiya-Amerika razılaşmasına görə gedir və Ukraynanı çox çətin şərtlər altında təslim olmağa məcbur etmək üçün edilir.