Həbsxana düşüncəsi insanların çoxunu qanunu pozmaqdan saxlamaq üçün kifayət qədər əsaslı arqumentdir. Hərəkət azadlığından və yaxınlarını görmək imkanından məhrum olmaq, karyera perspektivlərini məhv etmək, hətta qatı cinayətkarların hər cür hücum riskini nəzərə almaq həbsxana həyatını dözülməz edir. 

Lent.az dünyanın 10 ən təhlükəli həbsxanası barədə məlumatı təqdim edir:

1. “Qara Delfin” həbsxanası, Rusiya

Bu xüsusi rejimli cəzaçəkmə koloniyasında Rusiyanın hər yerindən gələn ən təhlükəli cinayətkarlar, o cümlədən haniballar, terrorçular və pedofillər saxlanılır. Məhkumlar işıqları yandırıb yatırlar və daim video nəzarət altında olurlar. Müşayiət altında kameradan çıxanda isə onların ardınca xüsusi təlmiş görmüş iti olan nəzaərtçi gəlir. Hücrələr kiçik ölçülüdür - 4,5 m² təşkil edir və otaq içindəki qəfəsə bənzəyir. Hücrələrin polad barmaqlıqları insanları pəncərə və qapılardan ayırır. Məhkumlar hər dəfə dəhlizlərdən keçəndə onların gözləri bağlanır ki, bu da onların həbsxananın planını xatırlamağa imkan vermir, qaçma ehtimalını azaldır. Hərəkət edərkən məhbusların əlləri arxalarına bağlanır və başları aşağı endirilir - bu, "qaranquş pozası" adlanır. Hətta məhbuslar da əlləri arxada buxovlu gəzirlər. Bu strategiyanın effektivliyi sübuta yetirildi, çünki “Qara Delfin”dən heç kəsə qaçmaq qismət olmayıb.

2. Sante həbsxanası, Fransa

Parisdə qalan yeganə həbsxana məhbuslar üçün sərt, hətta qəddar şəraiti ilə tanınır. Bir çox məhbus Santada cəza çəkərkən intihar edib. Məsələn, 1999-cu ildə 124 məhbus burada intihar edib. Bu həbsxanada zorakılıq o qədər geniş yayılıb ki, məhbuslara gündə yalnız dörd saat kameralardan çıxmağa icazə verilir. “Sante” adının “sağlamlıq” kimi tərcümə olunmasında da acı bir ironiya var.

3. Banqkvanq həbsxanası, Tailand

Tailandın paytaxtı Banqkokda yerləşən bu islah müəssisəsi Nikol Kidmanın baş rolda çəkildiyi Avstraliya teleserialı "Bangkok Hilton"a görə daha çox tanınır. Taylandlıların özləri bu həbsxananı "Böyük Pələng" adlandırırlar və bu həbsxananın qurbanlarını yediyinə işarə edir. Burada ölümə və ya uzun müddətə həbs cəzasına məhkum edilmiş məhbuslar. Banqkvanqda işgəncə tətbiq edilir və məhkumlar (25 nəfər və daha çox) 6x4 metrlik kiçik kameralarda saxlanılır. Cinayətkarlara gündə bir dəfə yemək verilir, qalan yeməyi isə qohumlarının və ya dostlarının verdiyi pulla almalı olurlar. Sıxlıq, normal sanitar-gigiyenik şəraitin olmaması və pis qidalanma səbəbindən “Böyük Pələng”də vəba, difteriya, malyariya və digər xəstəliklər tez-tez baş verir.

4. La Sabaneta həbsxanası, Venesuela

Dünyanın ən pis həbsxanaları adətən məhbuslarla doludur. Lakin onların arasında belə, La Sabaneta ayrı kateqoriyadır. Cəmi 700 nəfər üçün nəzərdə tutulan binada 3700-dən çox məhbus var. Eyni zamanda, həbsxanada kəskin kadr çatışmazlığı var və hər 150 məhkuma cəmi 1 gözətçi düşür. Düzgün sanitar şərait yoxdur, polietilen torbalar tualet kimi istifadə olunur, içməli su isə parazit və bakteriya ilə doludur. La Sabanetada zorakılıq yemək və ya yatmaq qədər gündəlik həyatın bir hissəsidir. Zorlama və hətta baş kəsmə halları adi haldır. Məhkumların əksəriyyəti dar dəhlizlərdə və hətta həbsxananın damında yerləşən dar yerlərdə yatır. Yalnız pulu və gücü olan dəstə liderləri tibbi xidmət və televiziyası olan özəl kameralardan istifadə edə bilir.

5. La Modelo həbsxanası, Kolumbiya

Bu bədnam həbsxanada məhbuslar asanlıqla silah və hətta qumbara əldə edə bilirlər və burada qan tökülməsi adi haldır. Ən pis nümunələrdən biri 2000-ci il aprelin 27-də 25 məhbusun ölümü epizodudur. Siyasi baxışlara görə, La Modeloda məhbuslar sol və sağ cərəyanlara bölünür. Buna görə də həbsxana iki sektora bölünür, onlar arasında müharibə gedir. Üstəlik, sağçı sektorun hətta daxili qaydaları pozan məhkumlar üçün öz ayrıca həbsxanası var.

6. Muhanqa həbsxanası, Ruanda

Bu, dünyanın ən sıx məhbusu olan həbsxanasıdır. Cəmi 400 nəfər üçün nəzərdə tutulmuş müəssisədə 7000-ə yaxın məhbus yerləşdirilir. Muhanqa həbsxanasında saxlanılan bir çox insanın bütün günü ayaq üstə durmaqdan başqa çarəsi yoxdur və xroniki yer çatışmazlığı səbəbindən bir yerdə yatmağa məcbur olurlar. Sıxlıq o qədər böyükdür ki, bir çox məhbuslar azadlığa çıxana qədər boğulma və xəstəlikdən ölürlər. Dünyanın ən pis həbsxanalarının əksəriyyəti kimi, Muhanqada sanitar və gigiyena şəraiti demək olar ki, mövcud deyil. Döşəmənin kanalizasiya təbəqəsi ilə örtüldüyünə görə, bir çox məhbuslarda ayaq infeksiyaları inkişaf edir - ayaqları və ya barmaqları amputasiya edilir.

7. Quantanamo həbsxanası, ABŞ

Əgər digər ən dəhşətli həbsxanalar heç olmasa insan haqlarına hörmət etdiyini iddia etmirlərsə, Quantanamo həbsxanasında baş verən vəhşiliklərdən dünya xəbər tutanda ABŞ-ın demokratiya dəyərlərini kobud pozduğu açıq-aydın üzə çıxdı. Orada silahlı döyüşçü statusuna malik olan məhbuslar saxlanılır və onlar xüsusi hərbi komissiya tərəfindən mühakimə olunurlar. Onların əksəriyyəti müsəlmandır. Həbs edilənlərin çoxuna rəsmi ittiham irəli sürülməyib. Məhkumların özlərinin, eləcə də insan haqları təşkilatlarının ifadələrinə görə, Quantanamo həbsxanasında məhbuslara qarşı müxtəlif işgəncələr, o cümlədən yuxusuzluq, uzun müddət maksimum səslə musiqi dinləmək, döyülmə, suda boğulma kimi müxtəlif işgəncələrdən istifadə olunur.

8. ADX Florensiya, ABŞ

Bu yüksək təhlükəsizlik cəzaçəkmə müəssisəsi “cəhənnəmin daha təmiz versiyası” kimi tanınır. Üstəlik, bu epiteti jurnalistlər yox, həbsxananın keçmiş rəisi uydurub. Həbsxana ən təhlükəli cinayətkarların yerləşdirilməsi üçün nəzərdə tutulub, onların bir çoxu 2,1 x 3,7 m ölçülü kameralarda 24 saat tək saxlanılır. Onlar 23 saatını kameralarda keçirirlər, qalan bir saatı isə gəzə və ya gəzə biləcəkləri ayrı otaqda keçirir, idman edirlər. ADX Florence hücrələrindəki stol, çarpayı və stul tökmə betondan hazırlanıb. Nümunəvi davranışa görə məhbuslar televizor, radio və güzgüsü olan kameraya köçürülə bilər.

9. Tadmor həbsxanası, Suriya

Suriyanın Tadmor şəhərində yerləşən həbsxana dünyanın ən pis həbsxanalarından biri kimi tanınır. Bu həbsxananın divarları içərisindəki qəddarlıq, işgəncə və qeyri-insani rəftar onu bütün dünyada məşhurlaşdırıb. Tadmor həbsxanasında ən sarsıdıcı hadisə 1980-ci il iyunun 27-də hərbi lider Rifat Əsədin əmri ilə əsgərlərin eyni anda təxminən 500 məhbusu öldürməsi ilə baş verib. Bu, “Müsəlman Qardaşlar”ı təşkilatının Suriya Prezidenti Hafiz Əsədə qarşı sui-qəsd cəhdinə qarşı qisası idi. Tadmor həbsxanasında 5 il həbs cəzası çəkən suriyalı şair Fərəc Berakdar oranı “ölüm və dəlilik krallığı” adlandırıb.

10. Düşərgə 22, Şimali Koreya

22-ci düşərgədə təxminən 50.000 məhbus var və onların əksəriyyəti Şimali Koreya hökumətini tənqid etdiyinə görə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib. Daha da şokedici olan odur ki, 22-ci düşərgə Şimali Koreyada fəaliyyət göstərən 30 belə konsentrasiya düşərgəsindən yalnız biridir. Dünyanın ən pis həbsxanasındakı şərait açıq şəkildə desək, mümkün qədər pisdir. Pis qidalanma normadır və bütün məhbuslardan dövlətə pulsuz işləmək tələb olunur. Hətta Şimali Koreyadakı siyasi məhbus düşərgələrində insan sınaqlarının keçirildiyi barədə məlumatlar var. BMT-nin KXDR-də insan haqlarının pozulması ilə bağlı rəsmi hesabatlarından birində ölkədəki düşərgələrin vəziyyəti İkinci Dünya Müharibəsi zamanı nasistlərin Almaniyadakı cinayətləri ilə müqayisə edilib.