Rusiyalı hüquqşünas: " Putin rejiminin bu gün qəhrəmanı quldurluq və azyaşlıya təcavüzə görə 9 il həbs almış cinayətkardır"
Rusiyalı hüquq müdafiəçisi və müxalif siyasətçi Mark Feyqin UNİAN-a müsahibəsində Rusiyada yeni səfərbərlik dalğasından danışıb. O, həmçinin Rusiyanın Kiyevə qarşı yeni hücumu təhlükəsini nə üçün tamamilə real hesab etdiyini və rusların hansı səbəbdən bu vəziyyətdə olduğunu izah edib. AYNA müsahibəni istinad və ixtisarla təqdim edir:
- Yanvarın 9-dan FSB hərbi xidmətə cəlb olunanlar üçün Rusiya Federasiyasından çıxışı bağlayıb. Lakin Peskov bildirib ki, bu məlumat həqiqətə uyğun deyil. Adətən, Peskovun dedikləri əksinə qəbul edilir. Bu dəfə də əksini düşünəkmi?
- Təbii ki, Peskovun dedikləri əksinə qəbul edilməlidir. Bir sənəd dərc olundu, bir çox cəhətdən real sənədə çox az bənzəyir, amma sualın mahiyyəti belədir: hərbi xidmətə cəlb olunanların çıxışını bağlaya bilərlərmi? Əslində bu, artıq baş verir. Ortaya çıxan məlumata görə, hərbi xidmət keçmiş 35 yaşa qədər şəxs indi Rusiyanı tərk edə bilməz. Kimsə Qazaxıstana və ya Gürcüstana sərhədi keçməyi bacarır, lakin bu, 21 sentyabr 2022-ci ildən sonra olduğundan daha kiçik miqyasda baş verir.
Düzünü desəm, tarixlər önəmli deyil - Rusiyada elə sistem var ki, artıq çağırışın rəsmi və ya qeyri-rəsmi olunmasına baxılmır - sifariş var, yoxsa yox, ona baxılır. İstədikləri kimi davranırlar. Qanunazidd olsa da, şifahi göstəriş varsa, yerinə yetirəcəklər.
- Demək olarmı ki, yeni səfərbərliyə hazırlıq gedir?
- Əlbəttə ki, yeni səfərbərlik mərhələsinə hazırlıq gedir, çünki sentyabrın 21-dən etibarən Rusiya cəbhədə “uğurlar” əldə etdi: onlar Kiyevə çatmaq niyyətində idilər, lakin Soledarı aldılar. Severodonetski və Lisiçanskı aldılar, lakin bütün Xarkovu itirdilər. Sonra cənubda Xersonu tərk etdilər. Demək istədiyim odur ki, biz Soledarın, hətta Baxmutun da itirilməsinin şahidi ola bilərik və sabah Ukrayna qoşunları güc toplayıb, məsələn, Melitopola çata bilər.
- Məqsəd iki-üç günə Kiyevi almaq idi, lakin on minlərlə insan cəbhənin kiçik bir hissəsində yerləşdirildi. Bu cür fədakar itkilər sayəsində çox az nailiyyətləri oldu. Onlar itkiləri veclərinə almırlar...
-Əlbəttə, almırlar. Ona görə də mən inanıram ki, onlar səfərbər olanların azalan sıralarını yeniləri ilə dolduracaqlar. Sual budur: kimlə dolduracaqlar? Yeni səfərbərlik lazımdır. Bəs səfərbərliyin yeni dalğası nə vaxt baş verəcək? Hesab edirəm ki, indi vəzifə mövcud qüvvə və vasitələrlə ən azı minimal məqsədlərə nail olmaqdır. Onlar müharibəni dayandırmır, işğal olunmuş torpaqları azad etmir, davam etdirirlər. Bu isə o deməkdir ki, bu itkilər bahasına onlar hətta gələcəkdə nisbi olaraq minimal nəticə əldə edə bilərlər.
- Münaqişənin müxtəlif istiqamətlərdə eskalasiyasının mümkünlüyü inkar edilmir. Budanov və Arestoviç Kiyevə, Xarkova hücumdan danışırlar. Necə düşünürsünüz, Putin yeni “24 fevral”a qərar verəcəkmi? Onun kifayət qədər resursu varmı və belə bir cəhd nə ilə nəticələnə bilər?
- Putin uzunmüddətli hərbi planla hərəkət etmir. Planına görə, o, iki-üç günə Kiyevi almalı idi. Onlar öz imkanları daxilində fəaliyyət göstərirlər. Məsələn, Soledarda, Baxmutda irəliləmək imkanı var - irəliləyirlər. Cənubda Dnepr çayının sol sahilində körpübaşı tutmaq imkanı var - onlar bunu edirlər. Qərb silahlarının tədarükünü dayandırmaq üçün yenidən Kiyev vilayətinə və ya Belarusdan Volına daxil olmaq üçün şimaldan hücum etmək olarmı? Mən bilmirəm. Bu mənim şəxsi fikrimdir, daha çox siyasidir, hərbi deyil.
Hərbi ekspertlər bunun mümkün olmadığını deyirlər - körpülər partladılıb, keçidlər minalanıb, hər santimetri nəzarətdədir. Bunlara inanıram. Amma Rusiyadakı güc məntiqinə əsaslanaraq düşünürəm ki, buna cəhd edəcəklər. Onlar bu planı nəzərə alırlar – yəni ki, şimaldan giriş imkanını.
Onların ilk gedişi açıq şəkildə “xoşməramlı” jestlə əsaslandırılıb. Baxmayaraq ki, heç də belə deyildi. İtkilər dəli edəcək dərəcədə çoxdur. Xüsusilə Kiyev bölgəsində - Buça, Qostomel, Borodiankada. Onlar Kiyevi rinqə çıxarmağa çalışdılar və uğursuz oldular, çünki itkilər hətta indikilərlə müqayisə olunmaz idi. Kiyevi almaq üçün daha çox vəsaitə ehtiyac vardı ki, Rusiyada bu qalmamışdı. Və qoşunları geri çəkdilər. Çünki qüvvələri yenidən toplamaq, Kiyevlə bağlı planı dondurmaq və təxirə salmaq daha əlverişli idi. İndi mənə elə gəlir ki, məqsədləri başqadır. Onlar təhdid vasitəsilə Kiyevi danışıqlara, Qərbi isə Kiyevə təzyiq etməyə məcbur etmək istəyirlər. Yəni ki, Rusiya Federasiyası hansısa siyasi variant hazırlayır, onu hərbi eskalasiya yolu ilə təmin etmək istəyir. Bunun üçün şimaldan giriş planı ən yaxşı variantdır.
- Yəni ki, Kiyev Rusiyanın hədəfindədir...
- Təbii ki, hər zaman Kiyev hədəfdə olub. Kiyev mərkəzdir, qərarların verildiyi yerdir. Rusiya Kiyevi “sınma nöqtəsi” sayır. Rusiyanın bütün fəaliyyəti, Lukaşenkonun bu missiyadan yayınması da bununla bağlıdır. Lukaşenko hər şeyin hara getdiyini, Belarusun sərhəd ərazisinin bir hissəsinin qurban veriləcəyini anlayır. Zərbələr ona qarşı, rus qoşunlarının, ola bilsin ki, Belarus qoşunlarının birləşmələrinə və batareyaların yerləşdiyi obyektlərə endiriləcək. Üstəlik, Lukaşenkonun özü də hədəfə çevriləcək. Düşünürəm ki, ona informasiya ötürülüb və ya izah edilib ki, bundan sonra hədəfdə olacaq. Onu öldürmək üçün bir fürsət olacaq və öldürüləcək. Yaşadığı yer dron və ya başqa bir şeylə vurulacaq, fərqi yoxdur. İndi 2022-ci ilin fevralın sonu deyil. 2022-ci ilin mart ayının əvvəli çoxlu problemlər var idi və Lukaşenko sərbəst idi. İndi həyatı onun özündən asılı olacaq. Bilirsiniz, bütün Qərb bunu alqışlayacaq və deyəcək: “Əla oldu, onu oğlu ilə birlikdə öldürüblər, nə yaxşı” və s. Ona görə də Lukaşenkonun müqavimət göstərmək, Moskvanın isə onu müharibəyə cəlb etmək niyyəti var.
Mən Rusiya Federasiyasının malik olduğu qüvvələr və vasitələrlə yeni uğurlu əməliyyatın həyata keçirilməsinin qeyri-mümkün olduğunu deyən hərbi ekspertlərin fikrinə inanıram. Ancaq məncə, Rusiya Federasiyasının başında dayananlar Kiyevin peşəkar hərbçilərin deyil, səfərbər edilmiş resursla ələ keçirilməsinə inanırlar. Nəzərinizə çatdırım ki, Qostomelə qoşunlar yerləşdirilib. Doğrudan da, hərbi məntiq nöqteyi-nəzərindən onların bu addımı uğurlu ola bilməz. Lakin hərbi məntiqə görə, onlar ümumiyyətlə, müharibəyə başlamamalı idilər. Yəni ki, məntiq yoxdur, amma buna baxmayaraq ağıllarına düşəni edirlər. Çünki, ilk növbədə, hərbi deyil, siyasi məqsədlər güdülür.
- Baş Qərargahımızın məlumatına görə, Makeeyevkada rusların 400-ə yaxın ölüsü, 300-ə yaxın yaralısı var. Üstəlik, səfərbərlik davam edir. Rusiyanın bəs bəzi rayon və kəndlərdə kişi əhalinin qalmaması faktı ilə əhali razılaşacaq, susacaq və qorxacaq?
- Rusiya Federasiyasında informasiya ilə daim manevr edirlər. Ölüləri “itkin” kimi qələmə verirlər ki, guya hardasa sağ qalıblar, döyüşürlər. Yəni ki, bu insanların sadəcə həyatda olmadığını əhalinin indi başa düşməməsi üçün vaxt lazımdır. Əgər onlar Makeeyevkada ölüblərsə, o zaman cəsədlər Rostov vilayətindəki bəzi morqlarda hardasa yatır. Yaxud da, məsələn, yandırılıb və s. Nəzərə almaq lazımdır ki, kimliyin ekspertizası çox uzun bir prosesdir. Deməli, həmişə bəhanələr var, vaxt uzatmaq olar.
Ölənlərin həqiqi sayını anlamaq bir gündə mümkün deyil. Samaradan bir qadın gördüm, burada qubernator Azarova müraciət edir və deyir: “Orada Makeeyevkada mənim üç oğlum var, indi onlar haradadır?”. Demək ona oğlanlarının itkin düşdüyü deyilib.
Sovet illərində informasiyaya çıxış yox idi, hər hansı bir şübhənin əvəzini ödəmək qorxusu var idi. Bu qorxu hələ də var, amma indi informasiya qıtlığı yoxdur. İstəyirsinizsə, internet hər şeyi öyrənməyə, videolara baxmağa imkan verir - obyektiv sübutlar olur.
- Sübutları görənlər də etiraza qalxmır...
-İndi vəziyyət elədir ki, insanların əksəriyyəti hiddətlənməyə, ayağa qalxmağa psixoloji cəhətdən hazır deyil və bütün bunlara qarışmaqdan imtina edir. Biz hələlik ciddi etirazı görmürük.
- Aydos Sadıkovla danışdım, dedi ki, hakimiyyətə qarşı qəzəb mümkündür, insanlar etiraz edə bilərlər, amma bunun üçün tətik lazımdır. Məsələn, Moskvada işığı kəsin ki, susuz, istiliksiz otursunlar. O zaman narazılıq dalğası başlayacaq. Yalnız belə bir tətik lazımdır. Ölmək qorxusu deyil, tam rahatlıq və adi məişət şəraitindən məhrum olmaq etirazı alovlandıra bilər. Siz bununla razısınızmı?
- Qismən razıyam. Bəli, Moskva həssasdır, elektrik kəsilməsi, internet, yəqin ki, bir şəkildə təsir edə bilər, etirazlar başlaya bilər. Amma Rusiyanın qalan hissəsi üçün bunu demək olmaz. Orada insanlar qazlaşdırma olmayan evlərdə, küçələrdə, hətta tualetə bənzəyən evlərdə yaşayırlar. Yəni əksər yerlərdə bu həssaslıq yolxud. Orada insanlar daha böyük sosial deqradasiyaya hazırdırlar. Bu, əlbəttə, kədərlidir.
Rusiyada insanlar elə “proqramlaşdırılıb” ki, “böyük ölkəni geri qaytarmaq” üçün səbr etməlidirlər. Onlara dözmək, dözmək, dözmək öyrədilib.
- Putinin “qəhrəman” etdiyi, mükafatlandırdığı şəxs quldurluq və yetkinlik yaşına çatmayan uşağa təcavüz etmək üçün doqquz il həbs cəzası almış bir adamdır. Bu, ümumiyyətlə, necə başa düşülməlidir?
- Gülməli yox, acınacaqlıdır ki, Putin rejiminin bu gün qəhrəmanı quldurluq və azyaşlıya təcavüzə görə 9 il həbs almış cinayətkardır. Bu rejim məhvə məhkumdur. Kəməri öz boyunlarına bağlayıblar. Rusiya 1991-ci ildən az itki ilə çıxdı, vətəndaş müharibəsi olmadı. İndi bu, işləməyəcək. Qanlı günlər qabaqdadır. Maraqlıdır ki, bunun üçün ilkin şərtləri Kremldəkilərin özləri yaradıblar. Gücün boşaldılması və parçalanması, silahlı cinayətkarların meydan sulaması baş verəcək. Rusiya ölümcül uçuruma doğru gedir və yanan peçə kömür əlavə edir. Son qaçılmaz və ölümcül olacaq. Cinayətkarları “qəhrəman” etməyin sonu yoxdur.
Müəllif: Ayna.az