İqor Semivolos: “Ərdoğan bu əməliyyat zamanı elan edilmiş məqsədlərə mümkün qədər nail olmağa çalışacaq”
Bildiyimiz kimi, İstanbulun mərkəzində törədilən vəhşi terror aktına cavab olaraq Türkiyə qonşu Suriya və İraqda kürd terror təşkilatlarının baza və sığınacaqlarına qarşı genişmiqyaslı antiterror əməliyyatına başlayıb. Kobanidə 12 terror yuvası dağıdılıb.
“Türkiyə geri çəkilməyəcək, həm havadan, həm də qurudan bu antiterror əməliyyatı davam edəcək. Biz əməliyyatın keçirilməsi məsələsini nə ABŞ-ın hörmətli prezidenti Bayden, nə də hörmətli Putinlə müzakirə etmişik. Həm Bayden, həm də Putin bilir ki, biz, dediyimiz kimi, istənilən vaxt belə əməliyyatları keçirməyə qadirik”, - deyə Türkiyə Prezidenti Ərdoğan bildirib.
Qeyd edək ki, İraq və Suriyada “Pəncə-Qılınc” əməliyyatının hava mərhələsində 50-dən çox təyyarə və 20 pilotsuz təyyarə iştirak edib. Eyni zamanda, artıq ölkə rəhbərliyinin nümayəndələrinin ağzından bu əməliyyatın sonuncu terrorçu zərərsizləşdirilənə qədər davam edəcəyinə dair vədlər də verilib.
Hərbi əməliyyat, şübhəsiz ki, Türkiyədə öz hücumlarını həyata keçirən və orada separatçı əhval-ruhiyyəni qızışdıran kürd terror qruplaşmalarının potensialının əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına gətirib çıxaracaq. Bəs bu yolla kürd terrorunun kökünü tamamilə kəsmək mümkün olacaqmı? İndiki hərbi əməliyyat zamanı Türkiyə əslində nəyə nail ola biləcək? Və nə qədər davam edə bilər?
Mövzunu AYNA-ya şərh edən ukraynalı politoloq, Yaxın Şərq Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru İqor Semivolos deyib ki, kürd məsələsinin bir çox yönləri var və bir zamanlar Ərdoğan da bunu həll etməyə çalışıb: “Milliyyətçi kimliklər əvəzinə ortaq kimliklər axtararaq, yəni millətçiliyi islamçılıqla əvəzləmək formatı kimi. Çox yaxşı alınmadı və Ərdoğanın bu vəziyyətdə müəyyən problemləri var. Onun kürd problemini kompromis yolu ilə həll etmək kimi bütün keçmiş niyyətləri bu gün təbii ki, idealist görünür”.
“İkinci problem birbaşa suriyalılarla bağlıdır və biz bilirik ki, Türkiyədəki Suriya məsələsi Ərdoğanın gələn il keçiriləcək Prezident seçkilərində qələbəsi üçün əsas və əhəmiyyətli məsələlərdən biridir. Türkiyədə nə qədər çox suriyalı qalsa, Ərdoğanın qələbə şansı bir o qədər azalır. Ona görə də indi onun üçün nəinki şimal ərazilərinə nəzarəti ələ keçirmək, həm də suriyalıların əksəriyyətini tez bir zamanda bu ərazilərə köçürmək vacibdir”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Onun sözlərinə görə, üçüncü məqam əməliyyatın özü ilə bağlıdır: “2019-cu ildən təxirə salınıb və indi bunu həyata keçirmək üçün unikal şans var. Və mənə elə gəlir ki, Ərdoğanın bunu etmək üçün hər cür imkanı var. Verilən bəyanatlara, niyyətlərə və real addımlara əsasən, nəinki quru əməliyyatının başlanacağı, hətta 2019-cu il üçün nəzərdə tutulan planların tam şəkildə həyata keçiriləcəyi ehtimalı yüksəkdir. Kürd məsələsi bu şəkildə tam həll edilə bilərmi? Yox, çünki bu, millətçilik məsələsidir və türklər kürdlərə ancaq inteqrasiya təklif edə bilər və kürdlərin reaksiyasına görə bu, onların işinə yaramır”.
“Əməliyyatın müddətinə gəlincə, çox şey türk qoşunlarının Kobaniyə - İŞİD-in vaxtında təslim olmayan bu kürd sərt qalasına nəzarəti ələ keçirə bilməsindən, Aİ və ABŞ-ın bu əməliyyata necə reaksiya verəcəyindən asılıdır. Hələlik yekun qərar yoxdur, amma görünür, mənfi olacaq”, - deyə ekspert vurğulayıb.
Semivolosun sözlərinə görə, həm İranın, həm də Rusiyanın indiyə qədər susduğunu nəzərə alsaq, Ərdoğan təbii ki, bunu görməzlikdən gələ bilər: “Güman edirəm ki, onlar özlərinə sərf edən səbəblərdən susurlar. İran üçün indi kürd hərəkatının zəifləməsi sərfəlidir, amma mənə elə gəlir ki, İranın özündə baş verən hadisələri nəzərə alsaq, bu məsələ yaxın gələcəkdə daha da təsirli ola bilər. Mən heç bir proqnoz verməyi və heç bir müddət təyin etməyi öhdəmə götürmürəm və hesab edirəm ki, bu, ümumiyyətlə, əbəsdir, amma mənə elə gəlir ki, indi bütün müsbət və mənfi cəhətləri ölçüb-biçmiş Ərdoğan, şübhəsiz ki, əsas vəzifəni həll etməlidir - seçkidə qalib gəlmək. Ona görə də bu əməliyyat zamanı elan edilmiş məqsədlərə mümkün qədər nail olmağa çalışacaq”.
Müəllif: Rauf Orucov