Hərbi ekspert: “Krım məsələsi yəqin ki, hərbi yolla deyil, danışıqlar yolu ilə həll olunacaq”
Səkkiz aydır davam edən Rusiya-Ukrayna müharibəsində vəziyyət Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin xeyirinədir. Hazırda şiddətli döyüşlər işğalda olan Xerson istiqamətində gedir. Ukrayna ordusu Xersona aid yaşayış məntəqələrini azad etməyə davam edir. Rusiya ordusunun müqaviməti isə get-gedə azalmaqdadır. Ekspertlər bildirirlər ki, Xersondan Rusiya qoşunları qaçmağa məcbur qalacaqlar.
Ukraynalı hərbi ekspert Andrey Rıjenko UNİAN-a müsahibəsində müharibənin gedişi, xüsusilə, Xersondakı əməliyyatlar barədə fikirlərini bölüşüb. AYNA müsahibəni istinad və ixtisarla təqdim edir:
Xersonda küçə döyüşləri gözlənilir. Lakin müdafiə naziri Aleksey Reznikov bildirib ki, küçə döyüşləri işğalçılar üçün sərfəli deyil, çünki onların gedəcək yerləri yoxdur. Hazırda Xerson ətrafında hərbi vəziyyət necədir və heç bir yerdə təxliyə olunmayan, lakin Ukrayna hərbçilərini gözləyən sakinlərin hazırkı vəziyyəti necədir?
- Ruslar sağ sahilə keçəndə təhlükəsizlik baxımından mövqeləri zəiflədi. Qoşunlarımız sağ sahildə onların qarşısını kəsdi, irəli getməyə imkan vermədi. İndi Dnepr və İnqulets üzərindən keçən bütün körpülər sıradan çıxarılıb ki, bu, sağ sahildə bu 25 minlik qoşunu saxlamağı çox çətinləşdirir. Rusiya hərbçilərinə döyüş sursatı, ərzaq lazımdır, onlar çoxlu sayda yaralı çıxarmalı, ölənləri təxliyə etməli, avadanlıqları dəyişdirməli və təmir etməlidirlər. Onların mobil logistikası ciddi şəkildə zəifləyib. Barjalar, qayıqlar, pontonlardan istifadə edərək bu məsələni daşımaqla həll etməyə çalışmağa başladılar. Qismən logistikanı birtəhər bərpa edə bildilər - cüzi faizlə. Çünki Krımdan gələn malların çoxu Krım körpüsündən keçirdi. İndi artıq üç ay keçib, onlar bu məhdud logistikada yaşadıqları üçün qüvvələri də tükənib.
Ukrayna qoşunları "alnından" vurmurlar - böyük itkilər olmasın deyə, bu "Jukovşina", ya mobil qruplarda işləyirlər, ya da rusların zəif tərəflərini axtarırlar.
İndi ruslar nəsə düşünürlər. Onlara Xerson lazımdır - bu, onların ələ keçirdikləri və saxladıqları yeganə regional mərkəzdir. Kaxovka onlar üçün vacibdir, çünki bu, Şimali Krım kanalının girişidir. O kanalsız Krım yaşaya bilməz. İndi onlar yerli zombiləşdirilmiş əhalinin Xersonu hansısa ağlabatan bəhanə ilə tərk etməsi üçün oyun qururlar.
Küçə döyüşlərinin olacağını düşünmürəm. Bizim küçə döyüşlərinə ehtiyacımız yoxdur. Çünki birincisi, biz əsgərlərimizi itiririk, ikincisi, yerli əhalini itiririk. Üçüncüsü, bu döyüşləri başqa yollarla qazanmaq varsa, niyə küçə döyüşlərinə girək?!
- Onlar artilleriyadan Xersonun o biri tərəfindən mövqelərimizi atəşə tuta bilərlər?
- Bəli, bu ciddi təhlükədir. Prinsipcə, onları sağ sahildən sıxışdırmağa zəmanət var. Onların “Qrad” ehtiyatları da sonsuz deyil. Rusların çoxlu silahları var, amma may ayında olan nisbət artıq nə artilleriyada, nə “Qrad”larda, nə də heç bir silahda yoxdur. Bizdə isə yüksək dəqiqlikli HIMARS vasitələri var. Buna görə də, əgər “Qrad”ların olması haradasa lokallaşdırılıbsa, qarşımızda duran bir şey var və bunu kifayət qədər tez edəcəyik.
- İranın PUA-ları və raketləri ilə necə mübarizə aparmaq olar?
- Birincisi, hava hücumundan müdafiə obyektləri indi də dronları vura bilir. Çünki koordinata gəlirlər. PUA-lar indi mövcud olan peyk sistemlərindən istifadə edərək əvvəllər daxil edilmiş ünvana uçurlar. Pilotsuz təyyarənin yalnız hava hücumundan müdafiə sistemləri üzərində işlədiyini desək, bu, onun antiradar yönləndirmə sisteminə malik olması deməkdir.
Bütün bu dronlar Qərb modellərinin sadəcə primitiv surətləridir. İran bir çox cəhətdən Sovet İttifaqının 40 il əvvəl istehsal etdiyi kimi silah istehsal edir. Yaxşı nümunə alıb, yığıb düzəldirlər, baxmayaraq ki, əslində bu İran PUA-ları deyil. Ehtiyat hissələri də xaricdən gəlir. Rusiyanın İranı maraqlandıracaq bir şeyi var, ona görə də yeni dronların gəlməsi ehtimalı yüksəkdir.
İsrailin də hərəkərə keçməsi vacibdir. Bizə doğru çox ehtiyatla hərəkət edir, amma edir. İsrail hələ ki, Ukraynanı hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə təchiz etməyə hazır deyil, lakin mən onların narahatlığını başa düşürəm. Çünki onlar bir çox riskləri hesablayırlar, o cümlədən texnologiyanın üçüncü şəxslər vasitəsilə İranın əlinə keçməsindən narahatdırlar. İsrailin bu dronlara və idarə olunmayan raketlərə qarşı mübarizədə çox böyük təcrübəsi var və bu təcrübə paylaşılır. Bilirəm ki, onları məhv etmək üçün müəyyən sistemlər verirlər.
- İsrail Suriyada bu dronları istehsal edən zavodu bombalayıb. İranda Rusiyaya pilotsuz təyyarələrin verilməsinə cavabdeh olan polkovnik öldürülüb. Bəlkə İsrail bizə açıq şəkildə kömək etmir, amma belə köməklik göstərir?
- Mən bunun təsadüf olduğunu düşünmürəm. Zavod məhv edilib, amma nə qədərinin məhv olduğunu bilmirik. İran İnqilab Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) İranda dövlət daxilində dövlətdir, nəzarətsiz bir birlikdir. Öldürülən polkovniki əvəz etmək olar, sadəcə yerinə başqa adam gələcək. Amma PUA istehsal edən zavodların dağıdılması yaxşı xəbərdir.
- Kəşfiyyat rəhbəri Kirill Budanov bildirib ki, Xersonu ilin sonuna qədər, Krımı isə yayın əvvəlinə qədər azad etmək olar. Bu, hərbi baxımdan mümkündürmü?
- Xersonda bizim qoşunlarımız rusları tədricən sıxışdırır və onların oradan qaçmaqdan başqa çarəsi qalmayacaq. Düşünürəm ki, şəhər uğrunda əhəmiyyətli döyüşlər belə olmayacaq. Xersonla bağlı vəziyyət həqiqətən proqnozlaşdırıla biləndir, məndə müəyyən nikbinlik var. Krıma 100 kilometrə qədər dərinlikdə olan Xerson bölgəsinin böyük bir hissəsinə gəldikdə, ruslar ondan bərk yapışacaqlar.
Düşünürəm ki, Krım məsələsi yəqin ki, hərbi yolla deyil, danışıqlar yolu ilə həll olunacaq. Baxmayaraq ki, hərbi qüvvənin mövcudluğu hərbi yolu tələb edir. Əsas narahatlığım mövcud olmayan yerüstü donanmamızdır. Buna ehtiyac var, çünki Krım elə bir ərazidir ki, orada donanma lazımdır.
Müəllif: Anar Bayramoğlu