“Rusiya bu döyüşdən təpiklənən it kimi çıxacaq” –​ KOVALENKO

Cenub.az ukraynalı hərbi-siyasi ekspert Aleksandr Kovalenkonun ayna.az-a müsahibəsini təqdim edir:

- Almaniyanın "Bild" tabloidi NATO və Ukrayna kəşfiyyat mənbələrinin hesablamalarına əsaslanaraq, Rusiyanın Ukraynaya iddia edilən hücumunun diaqramını dərc edib. Hücum 2022-ci ilin yanvar-fevral aylarında planlaşdırılır (bu barədə əvvəllər digər Qərb KİV-ləri məlumat vermişdi). Əgər Rusiya Prezidenti Vladimir Putin işğal əmrini verərsə, o zaman “Bild” mənbələrinə görə, Krım və Donbasdan eyni vaxtda hücum mümkündür. Başqa bir ssenari işğalın üç mərhələsini nəzərdə tutur: əvvəlcə Ukraynanın cənubuna, sonra ölkənin şimal-şərqinə və yalnız bundan sonra şimaldan Kiyevə hücum. Mənbə iddia edir ki, Moskva Kiyevə müharibənin başlanğıcında da “şərait tələb edərsə”, hücum edə bilər. Bu ssenariləri nə dərəcədə real görürsünüz?

- Rusiya yaxşı bilir ki, Ukraynaya qarşı istənilən genişmiqyaslı təcavüz son dərəcə fəlakətli nəticələr doğuracaq. Birincisi, açıq-aşkar aqressiya sanksiyalar deməkdir və indiki Rusiya iqtisadiyyatı bu cür təzyiqlərə tab gətirə bilmir və məhdudiyyətlərin sonradan gücləndirilməsi onu daha da sındıracaq. Təbii ki, ilk növbədə sanksiyalar yükünü daşıyan rus xalqının maraqları Rusiya hakimiyyətini heç vaxt maraqlandırmayıb, lakin bu zaman elitanın maraqlarını da qeyd etmək lazımdır. Xüsusən, 2014-cü ildə sanksiyaların tətbiqindən sonra Rusiya elitası, xüsusilə enerji sektorunda, neft və qaz hasilatı sahəsində Rusiya büdcəsindən kompensasiya olunan mənfəətdə ciddi çatışmazlıqlar yaşanmağa başlayıb. Lakin məhdudiyyətlərin daha ciddi mərhələsi nəhayət onları sındıracaq və sonra Rusiyanın özündə son dərəcə mənfi proseslər, yəni Federasiyanın feodal paylara bölünməsi istisna edilmir. Hazırda Kreml ən çox Rusiya Federasiyasının daxildən destabilizasiyasından qorxur və ona görə də, mən belə hesab edirəm ki, onlar Ukraynanın, ilk növbədə, öz ölkələri üçün yenidən işğal cəhdinin risklərini yaxşı bilirlər.

- Qəribə deyilmi ki, Qərbdə tez-tez və yüksək səslə Rusiya Federasiyasının Ukraynaya hücum ehtimalının yüksək olması barədə danışdıqları halda, Ukrayna rəhbərliyi, ümumilikdə, sakitliyini qoruyur və gözlənilən təhdidlərə, hətta bir növ ləng reaksiya verir?

- Bu halda siz bir neçə çox vacib məqamı başa düşməlisiniz. Qərb ölkələri üçün “hücum ehtimalının” nə qədər olması artıq 8-ci ildir ki, bizim üçün adi haldır. Ən azı 80 min nəfərlik çevik reaksiya qrupunun sərhədlərimizin yaxınlığında cəmləşməsinə öyrəşmişik. Bu rəqəm dəyişdikdə, bu, narahatlıq əlamətidir. Oktyabrın ortalarında Qərb mediası Ukrayna üçün təhlükəni qeyd etməyə başladı və diqqəti ölkəmizlə sərhəddən 300 km məsafədə yerləşən Rusiyanın Yelnya qəsəbəsi ərazisində qruplaşmanın artmasına yönəldib. Müşahidə etdik və qeyd etdik ki, bilavasitə sərhədlərdə rus qruplaşması sabitdir və sayları dəyişmir.

Ancaq, təxminən iki həftə əvvəl Rusiya qoşunlarının sərhədlərimizə doğru genişmiqyaslı qüvvə və texnikasının köçürülməsinə başlanıldı. Ukraynanın buna əhəmiyyət verməməsi ilə razılaşa bilmərəm. Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbərinin bəyanatı, Ukrayna müdafiə nazirinin bəyanatı, bir sözlə, hamı Rusiya Federasiyasının hərbi kontingentinin sərhədlərimiz yaxınlığında sürətlə yığılmasını qeyd etdi. Sadəcə olaraq, Meksika öz qoşunlarını Texasla sərhəd yaxınlığında cəmləşdirsəydi, o zaman Amerika mediası artıq isterikaya düşərdi, Ukrayna Müdafiə Nazirliyi vəziyyəti kəmiyyət göstəriciləri baxımından qiymətləndirir və ehtiyat hazırlayır. Səkkiz illik hibrid müharibəsi bizə lazımsız emosional amil olmadan hərəkət etməyi öyrətdi.

- Ukrayna ordusu rus qoşunlarının işğalını dəf etməyə nə dərəcədə hazırdır?

- Hər şey cəlb olunan qüvvələrdən və vasitələrdən asılıdır. Əgər tammiqyaslı işğaldan danışırıqsa, o zaman başa düşmək lazımdır ki, söhbət təkcə milyonluq canlı qüvvə potensialından, on minlərlə zirehli döyüş texnikasından, dəniz fazasından, desantdan və qanadlı raketlərlə zərbələrdən, minlərlə insan qüvvəsindən getmir. Söbət həm də Rusiya Aerokosmik Qüvvələrinin bölmələrinin sayı, həm də raket və hətta nüvə potensialından gedir. Amma, əgər söhbət məhdud quru kontingentindən gedirsə, 2014-cü ildə Ukrayna Silahlı Qüvvələri bu hücuma tab gətirərək, sərhədsiz imkanları olan işğalçıları dayandıra bildi.

Amma məsələ burasındadır ki, 2021-ci ilin Ukrayna Silahlı Qüvvələri 2014-cü ilin Ukrayna Silahlı Qüvvələri deyil. O zaman qonşumuzun bizə hücum edə biləcəyini belə, düşünmürdük. Bu gün Ukrayna Silahlı Qüvvələri işğalçı qoşunlara ən ağrılı ziyanı, daha doğrusu, onların ən bacarıqlı və təsirli hissəsinə vurmaq üçün kifayət qədər qüvvə və vasitəyə malikdir. Kreml də bunu yaxşı bilir. Rusiya üçün Ukraynaya hər hansı bir hücum onun qoşunlarının döyüşə hazır hissəsinin ciddi itkiləri ilə nəticələnəcək və nəticədə ölkənin ümumi potensialının zəifləməsi ilə nəticələnəcək ki, bu da dünya ərazisinin 1/9-i olan ərazidə yaşayan əhalinin təhlükəsizliyi haqqında ciddi düşünməyə məcbur edir.

Moskva təkcə Uzaq Şərqdəki təhlükəni deyil, bir çox başqa ərazi və sərhədləri, həmçinin daxili qeyri-sabitliyi nəzərə alaraq belə riskə getməyə hazırdırmı? Yəni başa düşmək lazımdır ki, Ukrayna işğalçıları qarşılamağa hazırdır və işğalçıların istifadə etdiyi vasitələrdən asılı olaraq, nəticə gözlənilməz ola bilər, amma təcavüzkarların özləri bunun gələcəkdə onlar üçün nə demək olacağını başa düşürlərmi? Məncə, başa düşürlər. Ona görə də 2015-ci il müqavilələrindən sonra döyüşməkdən daha çox əzələ nümayişi ilə məşğuldurlar.

- NATO ölkələri Rusiya qoşunlarının Ukraynaya müdaxiləsi halında Ukraynanı sözdə deyil, əməldə dəstəkləməyə hazırdırmı?

- NATO ölkələri illər əvvəl olduğu kimi hələ də bizi dəstəkləyir. Bu məsələ ilə bağlı fikrim son dərəcə sadədir - bizi qorumaq üçün ərazimizdə NATO əsgərlərinə ehtiyacımız yoxdur. Ukrayna Silahlı Qüvvələri bu gün Avropanın ən yüksək təlim keçmiş və peşəkar hərbi birləşmələrindən biridir, onlar səkkizinci ildir ki, hibrid müharibəsində dünyanın ikinci ordusunun qarşısını uğurla saxlayırlar.

Bu aqressiya hibrid formada olmasa, nə olacaq? Prinsipcə, dünyada az adam ona müqavimət göstərə biləcək, lakin təcavüzkar bu döyüşdən sonradan hər kəs tərəfindən təpiklənə bilən döyülən it kimi çıxacaq. Ola bilsin ki, Ukrayna onun hücumuna tab gətirəcək, amma onun döyüş qabiliyyətindən məhrum edə biləcəyi birmənalıdır. Bu gün Ukraynanın ehtiyac duyduğu yeganə şey hərbi sənaye kompleksimizin qüvvələrinə əhatə edə bilmədiyimiz sahələrdə texniki və texnoloji dəstəkdir. Bu məsələdə bir çox cəhətdən ABŞ, Türkiyə və Böyük Britaniya bizə kömək edir.

Təəssüf ki, bir sıra NATO ölkələri sırf humanitar komponentlə məhdudlaşır, məsələn, Almaniya kimi - əsgərlərimizi müalicəyə qəbul edir, lakin bizi Silahlı Qüvvələr üçün lazımi texniki vasitələrlə təmin etməkdən imtina edir. Və ya ümumiyyətlə, 2014-cü ildə PU-2 modifikasiyasında elan edilmiş Mi-24 hücum helikopterlərinin perspektivli modernləşdirilməsinə mane olan, Ukraynanı lazımi avadanlıqla təmin etməkdən imtina edən, lakin Rusiyaya ixracatı davam edən Fransanın adını çəkə bilərəm. Onlar yalnız indi, silahlarının ixracı təhlükə altında olanda, Kiyevə öz qırıcılarını və freqatlarını təklif etməyə başlayıblar. Lakin Ukrayna artıq ABŞ, Böyük Britaniya və Türkiyə ilə simbiozda Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin gələcəyinə dair təsəvvürlərə malikdir. Müqəddəs yer heç vaxt boş qalmaz.

- Əgər işğal indi baş verməsə, bir az daha uzaq gələcəkdə mümkündürmü və Rusiya-Ukrayna münaqişəsində vaxt kimin xeyrinə işləyir?

- Zaman işğalçı ölkənin xeyrinə işləmir. Ukrayna təkcə hərbi məsələdə deyil, həm də iqtisadi sahədə hər gün güclənir. Öz növbəsində, Rusiya üçün Ukrayna ilə uzanan qarşıdurma artıq yalnız ÜDM-in 6 trilyon dollardan çox itkisi ilə nəticələnib. Rusiya üçün vəziyyət ildən-ilə pisləşir. Kreml hər hansı aqressiv hərəkətlərin ciddi maliyyə itkiləri ilə nəticələnəcəyini, gec-tez ordunun həkimlərin, müəllimlərin və pensiyaçıların hesabına saxlanmasının sadəcə olaraq özünü doğrultmayacağını qəbul etməyə hələ hazır deyil. Üstəlik, onlar nəinki haqq qazandırmayacaqlar, həm də Rusiya daxilində mərkəzdənqaçma hallarını əhəmiyyətli dərəcədə sürətləndirən və gücləndirən hakimiyyətin özünə qarşı fəaliyyət göstərməyə başlayacaq reaktiv element yaradacaqlar. Əslində, Ukraynaya qarşı aqressiv hərəkətlər edən Rusiya özü ilə “rus ruleti” oynayır, üstəlik, barabanın bütün hücrələrinə mərmi doldurulub...

Müəllif: Əkbər Həsənov