Vladislav İnozemtsev: “İndi Putinə heç bir müraciət – istər mədəniyyət xadimləri, istər siyasətçilər, istərsə də ABŞ Prezidenti tərəfindən olsun - təsir edə bilməz”
70-dən çox dünya şöhrətli şəxsin imzası ilə Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinə, təcridxanada müxalifətçi Aleksey Navalnıya ixtisaslı tibbi yardım göstərilməsi xahişi ilə açıq məktub ünvanlandı. Müraciət “Le Monde”, “The Economist”, “Der Spiegel”, “Politiken”, “La Repubblica”-da yayımlandı.
Məktubda deyilir: “Sizə, cənab Prezident, Navalnının təcili olaraq ehtiyacı olan və hər bir Rusiya vətəndaşı kimi hüququ olan səlahiyyətli tibbi müayinə və müalicə ilə təmin edilməsi xahişi ilə müraciət edirik”.
Putin seçilmiş bir dövlət başçısı və qanunun qarantı olaraq bu hüquqa riayət olunmasını təmin etməlidir. Məktubda Navalnının yerləşdiyi Pokrovskaya islah koloniyasının Rusiyada ən sərt koloniyalardan biri olduğu qeyd edilir. Müxalifətçi davamlı bel ağrısı, ayaqlarında və qollarda hissiyyatın itməsinə səbəb olan ağır bir nevroloji pozğunluqdan əziyyət çəkir. Şiddətli öskürək və yüksək hərarəti var.
Məktubda Navalnının hər bir Rusiya vətəndaşının haqqı olduğu seçdiyi bir həkim tərəfindən müayinə və müalicə edilməsini xahiş etdiyi vurğulanır. Bu tələb rədd edildikdən sonra o, etiraz olaraq aclıq aksiyasına başlayıb.
Məktubu dünya şöhrətli simalar - rejissor JJ Abrams, ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatları Svetlana Aleksiyeviç, John Maxwell Coetzee, Louise Gluck, Gertha Müller və Orhan Pamuk, yazıçılar JK Roulinq, Michael Cunningham, Neil Gaiman, Mark Levy, Amelie Notdibe, Salman Rüştü, Patrick Suskind, Tom Stoppard, Michael Ondaatje, aktyorlar Benedict Cumberbatch, Alan Cumming, David Duchovny, Rafe Fiennes, Stephen Fry, Jude Law, Ian McKelen, Bill Nighy, Vanessa Redgrave, Christine Scott Thomas, ABBA qrupunun üzvü Byorn Ulveus və “Radiohead” qrupunun frontmeni Thom Yorke imzalayıb.
Elə həmin gün Navalnını müalicə edən həkimlər Federal Penitensiar Xidmətin direktoru Aleksandr Kalaşnikova “Novaya Gazeta” vasitəsi ilə müxalifətçinin vəziyyətinin kritik olduğuna diqqət çəkərək, açıq məktub göndərdilər. “Xəstədə böyrək çatışmazlığı inkişaf edir, bu da onsuz da ciddi metabolik xəstəliklərə (kalium göstəriciləri - 7,1 mmol/l) səbəb oldu və bundan əlavə ürək dayanmasına qədər ürək-damar sisteminin ağır patologiyasına səbəb ola bilər”, - deyə məktubda bildirilir.
Həkimlər “diaqnostik testləri və təyin olunmuş müalicəni müzakirə etmək, habelə xəstəni ölümlə təhdid edən kritik vəziyyətdən çıxarmaq üçün” təcili bir konsultasiya tələb edirlər. Məktub müəllifləri dərhal danışıqlara başlamağa çağırırlar: “Bu gün mümkün olan hər şeyi etməyə hazırıq. Çünki həftəsonuna qədər gecikmə və gözləmə Navalnının həyatı və sağlamlığı üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər”.
Müxalifətçinin özünün dediyinə görə, müstəqil bir mülki həkimin onunla görüşməsinə icazə verilmir: “Çünki əzalarımdakı həssaslığın itirilməsinin keçən il “Noviçok” tərəfindən zəhərlənməyimlə əlaqəli olduğunun üzə çıxmasından qorxurlar”.
Maraqlıdır, dünyaca tanınmış şəxslərin xahişi nəticə verəcəkmi, bunun Putinə təsiri olacaqmı? Bu addımlarla Rusiya liderinin ən güclü və ən populyar rəqibini qəsdən sağlamlıqdan məhrum etməsi barədə deyilənlər qəbul ediləndirmi? Yəni onlar gələcəkdə Navalnının normal sağlamlığı olmaması səbəbindən siyasətlə məşğul olmaq üçün kifayət qədər gücünün qalmamasına kökləniblər?
AYNA-nın suallarını tanınmış əcnəbi ekspertlər cavablandırıblar.
Rusiyalı siyasətçi, iqtisad elmləri doktoru, sosioloq Vladislav İnozemtsev:
“Düşünürəm ki, indi Putinə heç bir müraciət – istər mədəniyyət xadimləri (ən görkəmli olsa da), istər siyasətçilər, istərsə də ABŞ Prezidentinin çağırışı olsun - onun Navalnı ilə bağlı mövqeyinə təsir edə bilməz. Mənə elə gəlir ki, Aleksey Anatolyeviçin ətrafında, koloniyada saxlanması ilə bağlı vəziyyət nə qədər aktiv müzakirə olunsa, hüquq-mühafizə sistemində ona qarşı daha pis davranılacaq.
İndi Putin Navalnını özünə düşmən hesab edir. Bütün yolu sona qədər qət etməyə qərarlıdır. Və əgər Navalnı koloniyada sağ qalmaq istəyirsə, mümkün qədər diqqəti az cəlb etməlidir. Buna görə silahdaşları bəzi təşkilatlarını qorumaq istəyirlərsə, onlar da, mənim fikrimcə, indi ən sakit mövqe tutmalıdırlar. Bir tərəfdən cümə günü prokurorluğun Korrupsiya ilə Mübarizə Fondunun ekstremist bir təşkilat kimi tanınmasını tələb etdiyini, bu gün də toplaya bilmədikləri 500 min imzanı belə, gözləmədən Navalnının tərəfdaşlarının 21 apreldə yeni bir mitinq təyin etdiklərini gördük. Məncə, bu qərar olduqca çıxılmazdır.
Nəticədə çox insan toplanmayacaq. Hakimiyyət bu mitinqi 23 və 31 yanvar tarixlərindən daha da çox qəddarlıqla yatıracaq. Nəticə olaraq - bunu böyük bir kədərlə deyirəm - Navalnı etirazın ciddi bir konsolidatoru və Rusiya müxalifətinin lideri olaraq bu gün bitib. O mənada ki, hakimiyyət onun tərəfdarlarına nə seçkilərdə iştirak etmək, nə də düşünülmüş bir siyasi fəaliyyət göstərmək imkanı verəcək.
Yəni Rusiya hökuməti özünün legitimliyinə şübhə etmək cəhdinin, ölkəni idarə etmək qabiliyyətinin ekstremizm və terrorizm kimi qiymətləndirildiyini vurğulayır. Buna görə düşünürəm ki, bu gün heç bir vəsatət, müraciət - kimdən gəlsə belə - kömək etməyəcək. Navalnının sərbəst buraxılması, Xodorkovski ilə olduğu kimi, beynəlxalq danışıqların da daxil olduğu çətin bir işin nəticəsi ola bilər, ancaq səlahiyyətlilər, şübhəsiz ki, hər hansı bir təzyiqə, xüsusən də küçə təzyiqlərənə dözüm göstərməyəcəklər”.
Azad Rusiya Fondunun Cənubi Qafqazdakı nümayəndəliyinin direktoru, Tbilisidə fəaliyyət göstərən politoloq Yeqor Kuroptev:
“Əlbəttə ki, Navalnını Rusiya həbsxanasında qəsdən öldürmək istədiklərinə, necə ki onu “Noviçok” qrupunun zəhəri ilə öldürməyə çalışdıqlarına inanıram. Navalnının vəziyyəti indi beynəlxalq siyasətdə əsas mövzulardan biridir və ona lazımi kömək göstərilmirsə və ya öldürülürsə, dünya ictimaiyyətinin bu dəfə reaksiyası narahatlıqdan və ya sadəcə sanksiyalardan tamamilə fərqli olmalıdır.Ümumiyyətlə, Kremlin addımları indi bir xəttə sığır: Navalnının qanunsuz həbsdə yavaş-yavaş məhv edilməsi, amerikalı diplomatların qovulması və vətəndaş cəmiyyətini dəstəkləmək üçün işləyən fondların bağlanması, bütün müxalifət qüvvələrinin ekstremist kimi tanınması (FBK, Navalnının qərargahı, və s.) cinayət işləri, qoşunların bütün qonşu ölkələrdə yerləşdirilməsi.
Bütün bunlar Putin Rusiyasını Şimali Koreya yolu ilə aparan bir xəttdir. Gözləyirəm ki, orada tezliklə edam cəzasını qaytaracaq və “vətən xainlərini” məhv etməyə başlayacaqlar”.