20 ildən çox həbsxana həyatından sonra azadlığa çıxan məşhur terrorçu Fusako Şigenobu: O, "Qırmızı Ordu"nun terror aktlarını necə planlaşdırırdı?
20-ci əsrin ən cəsarətli və qəddar solçu terror qruplarından biri olan "Yaponiya Qırmızı Ordusu"nun qurucusu və lideri Fusako Şigenobu 20 ildən çox həbsxana həyatından sonra 2022-ci il may ayının sonunda azadlığa buraxıldı. Bu təşkilat 1970-1980-ci illərdə Avropa, Cənub-Şərqi Asiya və Yaxın Şərqdə terror hücumları həyata keçirib. Şigenobu şəxsən "Qırmızı Ordu"nun əksər əməliyyatlarını İsrail vətəndaşlarını, Amerika hərbçilərini və avropalı diplomatları hədəf alaraq planlaşdırırdı. "Yapon Qırmızı Ordusu” terror üsulları ilə dünya sosialist inqilabını yaxınlaşdırmağa ümid edirdi. Qrup 21 il əvvəl ləğv edilib, lakin Şigenobunun 7 tərəfdaşı hələ də beynəlxalq axtarışdadır. Onlar təyyarə qaçırmaqda, partlayışların təşkilində və diplomatik missiyaları atəşə tutmaqda günahlandırılırlar. "Lenta.ru" dünya inqilabı arzusunda olan, lakin ona doğru yanlış yolla gedən yoxsul tələbənin hekayəsini anladır. AYNA portala istinadən məqaləni təqdim edir:
Mayorun qızı
Tokionun qərbində yerləşən Akişima şəhərindəki həbsxana xəstəxanasından buraxılan qara panamalı və sifətinə ağ tibbi maska taxmış arıq yaşlı qadın Fusako Şigenobudur. 76 yaşlı keçmiş terrorçunun görüntülərini Yaponiya telekanalları çəkib. Həbsxana divarlarını tərk edən yaşlı qadına baxımlı, Yaxın Şərq cizgilərinə malik gənc bir qadın - qızı yaxınlaşır. Kiçik bir dəstək qrupu ətrafa pıçıldayır. Şigenobunun səs-küylü fanatları hətta “Fusako, biz səni sevirik” pankartı da açıblar.
"İnqilabın uşaqları" filmindən kadr
"Yaponiya Qırmızı Ordusu"nun keçmiş rəhbəri jurnalistlərə deyib: “Mən siyasətlə və silahlı qüvvələrlə bilavasitə əlaqəsi olmayan insanlara dəymiş ziyana və narahatlığa görə bir daha üzr istəyirəm”. O, həmçinin köhnə günlərlə bağlı suallara cavab verməyə hazır olacağını, lakin hələlik reabilitasiyaya diqqət yetirmək və "yeni həyat tərzini öyrənmək" istədiyini söyləyib.
2000-ci ildə Fusako Şigenobu
Şigenobu Tokioda anadan olub, İmperator Ordusunda xidmət etməzdən əvvəl kənd müəllimi olan mayorun oğludur. "Tərxis olunandan sonra atam yemək satırdı, ailə yaxşı yaşamırdı", - deyə bildirir. Gənc Şigenobu atasının yolu ilə getməyə və müəllim olmağa qərar verir. 20 yaşlı gənc Tokio Meici Universitetində oxuyarkən təhsil haqlarının artırılmasına etiraz edən hərəkata qoşulub. Bu zaman o, solçu ideologiya ilə maraqlanmağa başlayır.
1960-cı illərin ortalarında bir çox digər kapitalist ölkələrində olduğu kimi Yaponiyada da gənclər arasında kommunist və müharibə əleyhinə ideyalar fəal şəkildə yayılırdı. Yapon tələbələri arasında xüsusilə çox sayda hərəkatlar var idi ki, onların əsas məqsədləri nüvə silahlarına və Amerika qoşunlarının Yaponiyada yerləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparmaq idi. Eyni zamanda, bu hərəkatlar digər ölkələrdəki “antiimperialist və mütərəqqi qüvvələrə” əməkdaşlıq və dəstək axtarırdılar.
1960-cı illərin sonlarında yerli hakimiyyət orqanları gənc solçuların iğtişaşlarının 1968-ci ilin mayında Fransadakı kimi xalq üsyanına çevriləcəyindən ehtiyat edirdilər. Bu baxımdan, Yaponiya polisi tələbə solçu birliklərinin hərəkətlərini çox sərt şəkildə yatırmağa başladı. Bunun cavabı 26 yaşlı Tsuneo Morinin rəhbərlik etdiyi radikal qruplaşmanın yaradılması olub. 1969-cu ilin ortalarında təşkilat "Yaponiya Kommunist Liqası - Qırmızı Ordu Fraksiyası" ("Sekigun-ha") adını alır və dünya kommunist inqilabı naminə silahlı mübarizə məqsədini elan edir.
31 mart 1970-ci ildə "Sekigun-ha"nın doqquz üzvü göyərtəsində 129 nəfərin olduğu "Japan Airlines"ın daxili reysini qaçırmışdı. Bomba ilə silahlanmış terrorçu tələbələr ekipajı Seul Hava Limanına uçmağa məcbur ediblər, orada bütün sərnişinləri buraxıblar. Sonra isə layneri Koreya Xalx Demokratik Respublikasına (KXDM) göndəriblər. Təcavüzkarlar ekipajı azad edərək Şimali Koreyada qalıblar. Amma təşkilatın Yaponiyada qalan üzvləri gizli fəaliyyətə keçməli olublar. Yaponiyanın Qunma prefekturasının mağaralarında ucqar dağlıq ərazidə təlim-məşq toplanışı təşkil edilib.
Düşərgədə ciddi nizam-intizam olub. Təşkilat yeni bir ad alır - "Birləşmiş Qırmızı Ordu". Orada otuz nəfərə yaxın adam Yaponiya hökumətinə və ABŞ-ın işğalçı qüvvələrinə qarşı silahlı mübarizə aparmaq üçün döyüş hazırlığı ilə məşğul olub. Xüsusilə, əsl yeraltı inqilabçılar üçün artıq olan fiziki və psixoloji keyfiyyətləri boğmaq məqsədilə özünütənqid dərsləri keçirilib. 1971-ci ilin dekabrında partizan düşərgəsinin iki sakini ağır həyat şəraitinə dözməyərək qaçmağa çalışıblar. Qalanları isə “satqınları” ölümcül döyüblər.
Düşərgədə paranoya mühiti genişlənməyə başladı - hər biri digərindən şübhələnməyə və onu "inqilab işinə xəyanət etmək" niyyətində ittiham etməyə başladı. Bu şübhələr ucbatından düşərgənin daha on sakini öldürüldü: inqilab hələ baş verməmiş öz uşaqlarını uddu.
Qeyd etmək lazımdır ki, düşərgəyə iki - bir oğlan və bir qız rəhbərlik edirdi: Tsuneo Mori və Hiroko Naqata. Ümumiyyətlə, yapon solçu siyasi təşkilatları qızların çox vaxt başda olması səciyyəvi idi. Üstəlik, onlar bəzən oğlanlardan daha radikal və ardıcıl idilər.
1972-ci ilin fevralında Yaponiya polisi "Birləşmiş Qırmızı Ordu"nun düşərgəsini aşkar etdi. O vaxta qədər radikal solçular, əslində döyüşəcəkləri kapitalist dövlətinə heç bir zərər vura bilmədilər. Mori, Naqata və təşkilatın bir neçə digər üzvü həbs edilib. Digərləri isə qaça biliblər. Təqiblərdən yayınaraq, beş “Qırmızı Ordu adamı” Karuizava sahilindəki kurort şəhərindəki dəbdəbəli Asama-Sanso villasını ələ keçirərək sahibini girov götürdü. Villanın qarşısı 3000 polis tərəfindən kəsilib. Mühasirə doqquz gün davam etdi və bir neçə dəfə atışma oldu. Sonda xüsusi təyinatlı polis dəstəsi villaya basqın edib: iki polis ölüb, 26-sı yaralanıb. "Birləşmiş Qırmızı Ordu"nun beş üzvü də sağ-salamat əsir götürülüb. Həbs edilənlərdən bəziləri istintaqla əməkdaşlıq etməyə başlayıb. Mori Tokio həbsxanasında intihar edib və Naqata ölüm cəzasına məhkum edilib. Düzdür, o, edamını gözləmədi, 2011-ci ildə beyin xərçəngindən öldü.
Fələstinin Azadlığı Uğrunda Xalq Cəbhəsinin üzvləri, Livan, 1969-cu il
Ehtimal edilir ki, Fusako Şigenobu "Birləşmiş Qırmızı Ordu" ilə əlaqəli idi və təşkilat ifşa olunana qədər qız həmfikirlərlə birlikdə artıq Livana köçmüşdü. Orada yaponlar Fələstinin Azadlıq Xalq Cəbhəsinə qoşuldular və fələstinli təlimatçıların rəhbərliyi altında döyüş hazırlığına başladılar. Silahlı mübarizəyə siyasi və mənəvi hazırlıq baxımından onlar hər şeyə hazır idilər. Livana gələn yaponlar sosializm naminə dünya inqilabi mübarizəsinin başlanğıcını qarşılarına məqsəd qoydular və kapitalist imperializmini əsas düşmən adlandırdılar. Cəmi bir neçə ay sonra təşkilatlarına “Yaponiyanın Qırmızı Ordusu” (“Nihon Sekigun”) adını verən yaponlar, onları bütün dünyada məşhurlaşdıracaq terror aktı törədəcəkdilər.
Hava gəmisini ən uğurlu qaçıranlar
Aydınlaşdıraq ki, indiyədək "Yaponiyanın Qırmızı Ordusu", eləcə də ondan əvvəlki "Birləşmiş Qırmızı Ordu"nun fəaliyyətinin və mövcudluğunun bütün təfərrüatları məlum deyil. Yaponlar çox bacarıqla bir sui-qəsd planlaşdırdılar, bunun sayəsində uzun müddət bir çox xarici kəşfiyyat xidmətləri üçün əlçatmaz oldular. Fəaliyyətlərinin təfərrüatları təşkilatın sağ qalan bir neçə üzvünə məlumdur, onlardan bəziləri hələ də axtarışdadır. Buna görə də, "Nihon Sekigun" hücumlarından əvvəl baş vermiş ayrı-ayrı epizodları bərpa etmək üçün tədqiqatçılar məntiqi konstruksiyalara müraciət edirlər.
Yapon "Qırmızı Ordusu"nun axtarışda olan üzvlərinin portretləri
O cümlədən, dəqiq məlumat olmasa da, “Yaponiya Qırmızı Ordusu” tərəfindən ilk terror aktının Fələstinin Azadlığı Uğrunda Xalq Cəbhəsi rəhbərliyi tərəfindən təşkil edildiyi ehtimalı var. Fələstinlilər belə qərara gəldilər ki, öz görünüşləri ilə yaponlar üçün İsrail hava limanlarından birinə daxil olmaq və oradakı İsrail vətəndaşlarına hücum etmək daha asan olacaq. Həm yaponlar, həm də fələstinlilər İsraili Fələstin ərəblərindən torpaq alan və ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki əsas müttəfiqi olan imperialist dövlət hesab edirdilər. Buna görə də İsrail vətəndaşları Fələstin və Yaponiya inqilabçıları üçün qanuni hədəf idi.
Əməliyyat üçün üç nəfər seçilib ki, onların arasında Şigenobunun qayınanası Tsuyoşi Okudaira da var. Onlar Romaya çatdılar, orada silah aldılar (Çexoslovakiya istehsalı olan pulemyotlar və sovet qumbaraatları) və 30 may 1972-ci ildə İsrailin Lod Hava Limanında (indiki Ben Qurion Beynəlxalq Hava Limanı) aralıq dayanacaqla Roma-Tokio reysi ilə havaya qalxdılar. Düz hava limanında “Qırmızı Ordu” orada olan israillilərə və Puerto-Rikodan olan xristian turistlərə pulemyotlardan atəş açıb. İsrailin Lod Hava Limanına hücum nəticəsində 26 nəfər terrorun qurbanı olub. Daha 78 nəfər yaralanıb. İsrail təhlükəsizlik qüvvələrinə qarşı döyüşdə iki yapon həlak olub, o cümlədən Şigenobunun əri yaralanıb və İsrailin əlinə keçməmək üçün özünü qumbara ilə partladıb. Kozo Okamoto isə yaralı halda tutularaq həbsxanaya salınıb. 1985-ci ildə o, fələstinlilər tərəfindən əsir götürülən İsrail əsgərləri ilə dəyişdirilib.
Bu terror aktından sonra “Yaponiyanın Qırmızı Ordusu” bütün dünyada tanınmağa başladı. Bundan sonra təşkilatı təkcə İsrail xüsusi xidmət orqanları deyil, digər radikal sol qruplaşmalar və onlarla əlaqə saxlayan xarici hökumətlər də ciddi qəbul edirdi. Ehtimal olunur ki, "Çaqqal Karlos" ləqəbi ilə tanınam solçu terrorçu İliç Ramirez Sançes və Suriya hökuməti sonradan onların əməllərində “Qırmızı Ordu”ya yardım edib. Yaponlar Lod Hava Limanında israillilər tərəfindən əsir götürülən Okamoto qırıcısının azad edilməsini tələb etsə də, İsrail tələbi rədd edib.
İsrail həbsxanasında on ildən çox cəza çəkən 74 yaşlı Kozo Okamoto
1974-cü ilin yanvarında "Qırmızı Ordu" Sinqapurda "Shell" neft anbarını partladıb və beş nəfəri girov götürüb. Təqiblərdən gizlənən yapon radikal solçu bütün ekipajla birlikdə dəniz bərəsini ələ keçirdi. Polis qüvvələri gəminin qarşısını kəsib. Mühasirənin altıncı günündə terrorçulara kömək gəlib: Küveytdə 5 Fələstinin Azadlığı Uğrunda Xalq Cəbhəsi silahlısı Yaponiya səfirliyinə soxularaq səfir də daxil olmaqla diplomatik missiyanın 29 əməkdaşını girov götürüb. Yalnız bir tələb olub - Sinqapurda bərədə bloklanan təyyarənin inqilabçılara verilməsi. Hökumət təslim olmaq məcburiyyətində qalıb. Yol boyu Küveyt qrupunu əsir alan Yapon “Qırmızı Ordusu” ilə birlikdə təyyarə sosialist Cənubi Yəmənin paytaxtı Ədənə salamat enib. Cənubi Yəməndən yaponlar və fələstinlilər yenidən Livana - Fələstin düşərgələrinə gediblər.
1974-cü il sentyabrın 13-də Fransanın Hollandiyadakı Haaqa səfirliyi Yaponiya "Qırmızı Ordusu"nun bir qrupu tərəfindən ələ keçirilir - səfir və diplomatik missiyanın on üzvü girov götürülür. Ehtimal olunur ki, Şigenobu bu əməliyyatı şəxsən planlaşdırıb və təşkil edib. Ən azı, Yaponiya məhkəməsi 30 ildən sonra bu qənaətə gəlib. Uzun sürən danışıqlardan sonra yaponlar girovları azad etdilər - bunun üçün onlar Yapon "Qırmızı Ordusu"nun həbsdə olan üzvü (Yatsuko Furuya), 300 min dollar və Cənubi Yəmənə təhlükəsiz uçuşa nail oldular. Terrorçular Ədənə uçduqda yerli hakimiyyət onları qəbul etməkdən imtina etdi. Görünür, terrorçulara kömək etməkdə kifayət qədər ilk təcrübələri var idi, üstəlik, Ədən sosialist hökumətinin əsas müttəfiqi SSRİ, solçu terror qruplarını açıq şəkildə bəyənmirdi - Fələstin istisna olmaqla. Sonra yaponlar Suriyaya getdilər və burada yerli hakimiyyət tərəfindən hərarətlə qarşılandılar.
Avqust 1975: "Nihon Sekigun" Malayziyanın paytaxtı Kuala Lumpurun mərkəzində 50 nəfəri girov götürdü. Onların arasında ABŞ konsulu və İsveçin müvəqqəti işlər vəkili də var idi. Yaraqlılar Yaponiya həbsxanalarında saxlanılan 5 məhbus yoldaşının azad edilməsinə nail olub və onlarla birlikdə Liviyaya uçublar.
Kuala-Lumpurda girov götürülən “Qırmızı Ordu”nun üzvləri azadlığa hazırlaşır
İki il sonra, 1977-ci ilin sentyabrında "Qırmızı Ordu" Hindistan üzərində Yaponiya Hava Yollarına məxsus təyyarəni ələ keçirərək Banqladeşə endirdi. Yaponiya hökuməti müxtəlif Yapon radikal sol qruplarının həbsdə olan 6 üzvünü azad edib, sərnişinlərin və ekipaj üzvlərinin azad edilməsi müqabilində 6 milyon dollar fidyə ödəyib. O vaxtdan 1980-ci illərin ortalarına qədər Yapon “Qırmızı Ordusu” kölgəyə çəkildi.
“Yaponiyanın Qırmızı Ordusu”nun fəaliyyətinin məhdudlaşmasını onunla izah etmək olar ki, 1975-ci ildə Livanda vətəndaş müharibəsi baş verdi və bu müharibədə fələstinli hərbiləşdirilmiş təşkilatlar fəal iştirak etdi. Fələstinlilər görünür, yaponlara tabe deyildilər. Ola bilsin ki, yapon döyüşçüləri fələstinlilərin tərəfində müharibədə iştirak edib və buna görə də onların terror fəaliyyətlərini məhdudlaşdırıblar.
Sonuncu terror aktı
Növbəti dəfə Yapon "Qırmızı Ordusu" yalnız 1986-cı ilin mayında özünü yüksək səslə elan etdi. İndoneziyanın paytaxtında onlar ABŞ, Yaponiya və Kanadanın diplomatik nümayəndəliklərinə minaatanlardan hücum təşkil ediblər. Səfirliyin əməkdaşlarının və yaxınlıqda olan yerli sakinlərin bəxti gətirib - heç kim xəsarət almayıb. Bir il sonra “Yaponiyanın Qırmızı Ordusu” ABŞ və Böyük Britaniyanın Romadakı səfirliklərini minaatanlardan atəşə tutub. Bu hadisədə də tələfat olmayıb.
1988-ci ilin aprelində “Qırmızı Ordu” ABŞ Ordusunun istirahət etdiyi gecə klubunu partladıb. Beş nəfər həlak olub: bir Amerika əsgəri və dörd İtalyan. Bu terror aktı “Yaponiyanın Qırmızı Ordusu”nun tarixində sonuncu hesab olunur.
Versiyalardan birinə görə, "Soyuq müharibə" başa çatdıqdan sonra bir sıra ərəb ölkələrinin (Suriya, Liviya və Əlcəzair) hökumətlərinin solçu terror təşkilatlarına marağı itib, onlara dəstəyi dayandırıblar. “Nihon Sekigun”un fəaliyyətinin puç olması bununla izah olunur. Eyni zamanda, "Qırmızı Ordu" ərəb ölkələrinin ərazisində gizli və ya açıq-aşkar sakit şəkildə yaşayırdı. Eyni zamanda, SSRİ-nin dağılmasından sonra dünyada solçu ideyalar böhranı yaranırdı: solçu radikallar üçün yeni üzvlər toplamaq və terror aktlarının təşkilinə kömək edə biləcək donorlar tapmaq çətinləşdi.
1973-cü ilin martında Şigenobunun qızı Mei dünyaya gəldi. Atasının kim olduğu məlum deyil. Belə bir versiya var ki, bu, Fələstinin Azadlığı Uğrunda Xalq Cəbhəsi liderlərindən biridir. Meinin doğulduğu yer olaraq tarixlə məşğul olan publisistlər və "Yaponiyanın Qırmızı Ordusu" adətən Livanın paytaxtı Beyrutu göstərirlər. O, Livanda bir neçə məktəbdə oxuyub, sonra Beyrutdakı Amerika Universitetini bitirib. Mei yapon dilini bildiyini gizlədib və bir çox müxtəlif kəşfiyyat orqanları tərəfindən axtarılan anasına xəyanət etməmək üçün yalnız ərəb və ya ingilis dilində danışıb.
Mei Şigenobu
Mei saxta sənədlərlə yaşayırdı. Onun anası ilə münasibətlərinin necə inkişaf etdiyi, kiminlə ünsiyyətdə olduğu hələ də sirr olaraq qalır. Məlumdur ki, yaponlar öz vətənlərinə çox bağlıdırlar. Və bu vətən həsrəti nəticədə Fusako Şigenobunun hüquq-mühafizə orqanlarının əlinə keçməsində rol oynadı. 2000-ci ilin noyabrında saxta sənədlərlə Yaponiyaya uçdu. Polis onu kişi adı ilə oteldə qaldığı Osakada həbs edib. Anasının həbsindən sonra Mei Yaponiyaya uçdu. O, Yaponiya vətəndaşlığını aldı və qanuni jurnalist fəaliyyəti ilə məşğul oldu.
"Bu hökm heç də son deyil. Bu, başlanğıcdır"
Fusako Şigenobunun məhkəməsi uzun müddət - təxminən altı il davam etdi. İttihamın əsas məqamı 1974-cü ildə Fransanın Haaqadakı səfirliyinə hücumun təşkili və girovların ələ keçirilməsi olub. Məhkəmənin davam etdiyi bütün illər ərzində istintaq Şigenobanı "Yaponiya Qırmızı Ordusu"nun lideri adlandırdı, lakin onun bütün terror aktlarında iştirakını sübut edə bilmədilər.
2006-cı ildə məhkəmə yapon "qırmızı terrorçusu"nu 20 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. Həbsxanasının son illərində Şigenobuya xərçəng diaqnozu qoyuldu və həbsxana xəstəxanasına köçürüldü. O, 2027-ci ildə azad edilməli idi (həbs müddəti hökm çıxarılan andan hesablanırdı), lakin vaxtından əvvəl azadlığa buraxılıb. Keçmiş terrorçu nəzarət altında olacaq.
Fusako və Mei
Şigenobu 20-ci əsrin ikinci yarısının Alman Qırmızı Ordu Fraksiyasından olan Qudrun Enslin və Ulrika Meinhof kimi tanınmış terrorçuları ilə bərabər tutulur. Qeyri-müəyyən şəraitdə həbsxanada ölən alman qadınlarından fərqli olaraq, yapon qadın yetkin qocalıq yaşamağa və həbs müddətini tam çəkməyə nail olub.
2006-cı ilin fevralında, hökm çıxarılmazdan əvvəl "Yaponiya Qırmızı Ordusu"nun keçmiş rəhbərinin vəkili onun yazdıqlarını oxudu: "Bu hökm heç də son deyil. Bu, başlanğıcdır. Güclü iradə hələ də yayılacaq".
Müəllif: Turan Abdulla