Xalq şairi Nəriman Həsənzadənin seçmə şeirlərini təqdim edirik.Bir yol ayrıcına bənzəyir həyat,
Yaramaz həyatın üstündə əsmək.
Cəsarət istəyir, bir də ehtiyat,
Nə ləngimək olar, nə də tələsmək.
Ehtiyat elədim orda ki, bir vaxt,
Cəsarət hər şeyə, məncə, dəyərdi.
Cəsarət göstərdim orda ki, ancaq,
Adi bir ehtiyat bəs eləyərdi.
Bu dünya qəribə bir əyləncədir,
Dünya sərt, mən bəzən uşaqxasiyyət.
Yaşadım, bilmədim bu dünya nədir,
Bilmədim, dünyada nədir səadət.
ƏTRAFLI
Bosch
Kədərim dünyanın vecinə deyil,
Sevincim necə bəs, düşürmü yada?
Bəlkə dünya üçün, bu – heç nə deyil,
Nə qədər sevinc var, qəm var dünyada.
Dünya sərgisində göründüm, yetər,
Həqiqət dedim mən ”yalan dünya”ya,
Dünyanı əyləncə hesab edənlər,
Əylənib baxsınlar bir an dünyaya.
Qayıt
Bir qadın ömrünü girov qoymuşam,
bir şair ömrünü yaşatmaq üçün".
Sara
Tək çəkə bilmirəm can əzabını,
Sənsiz ürəyimi əzir ayrılıq.
Mən zəngi basanda, sən aç qapını,
Bəxtimə çıxıbsan, qarşıma sən çıx!
Tək sənin səsinə həsrətəm evdə,
Susub dinləsəm də dostu, tanışı.
Oğul-qız yanında mən təkəm evdə, -
Başqadır həyatda həyat yoldaşı.
Uşaqlıq yoldaşım, gözümün nuru,
Könlümün həyanı, ülfəti sənsən.
Qalxsam, ailədə ata qürurum,
Yıxılsam, dizimin taqəti sənsən.
Həyat çox sınadı xeyirdə, şərdə,
Mən dara düşəndə ilk həyanımsan.
Sən "Nabat xalanın çörəyi"ndə də
Mənim Fərəh adlı qəhrəmanımsan.
Yayın istisində - sərin günlüyüm,
Qışda od nəfəsin hərarət verir.
Mənim məğrurluğum, ərköyünlüyüm
Ancaq sənə görə, sənə görədir.
Qayıt, adamları təzədən tanıt,
Səhvimin üstündə danla xəlvəti.
"Mənsiz nə olacaq sənin axırın!" -
Bir də təkrar elə bu həqiqəti.
Evimin bəzəyi, qayıt evinə,
Pəncərə, döşəmə eləcə durur, -
Nə qədər silirəm toz basır yenə,
Sənin sildiyintək heç təmiz olmur.
Bəzən qohumların yanır ürəyi,
Deyirlər, gəl çay iç, çörək ye hərdən.
Sənin bişirdiyin dadlı xörəyi
Mən tapa bilmədim o süfrələrdən.
İlhamım, qələmim danışan deyil,
Qayıt, öz gözümdə itirəm sənsiz.
Ünvan mənimkidir, ancaq elə bil, -
Özgənin evinə gedirəm sənsiz.
Qoşa hacıleylək yuvası olur,
Heç qaranquşu da tək qoymur həyat.
Bütün canlıların dünyası olur -
Sən mənim dünyamsan, dünyama qayıt
Oyan, şair!
- Necəsiniz? - xəbər alır
O qız məni hər görəndə.
Mənim də dilim açılır
Dili dilavər görəndə.
O qədər qaş-qabaq gördüm,
Baş yerində ayaq gördüm.
Ürəyini mən pak gördüm,
Üzünü gülər görəndə.
Söz deməmiş, fikri duyan,
Ürəkdi ürək oxuyan.
Oyan deyir, şair, oyan
Qabağında şer görəndə
Bir az birtəhər oluram,
Bir az xoşxəbər oluram.
Bir az bəxtəvər oluram, -
Belə bəxtəvər görəndə
Şeir demək istəyirəm
O dərədən bir çay axır,
Oğlan qıza dönüb baxır,
Ayaqyalın keçir sudan,
Qız dinməyib susur bir dəm.
Bir eşq ilə elə bu an
Şeir demək istəyirəm...
Bir tərlanın uçuşunu,
Ya ceyarnın qaçışını
Öz gözümlə görəndə mən:
Yenə sözlə dolur sinəm.
Qüvvət alıb təbiətdən,
Şeir demək istəyirəm...
Qoca ovçu, çıxır ova,
Bir maralı qova-qova
Meşəlikdə itir gözdən...
Ürəyimi sıxır bu qəm.
O maralın haqqında mən
Şeir demək istəyirəm...
Uçuq-sökük qəbristanlıq...
Tutuluram mən bir anlıq:
Bu torpaqda yatır anam,
Baş daşına baş əyirəm...
Gəlib tapır məni ilham
Şeir demək istəyirəm...
Çöllər geniş, kəndlər yaxın.
Öz oğluyam bu torpağın.
Mən keçdikcə bu yerlərdən,
Qulaq as gör nə deyirəm:
Könül sevən hər şeyə mən
Şeir demək istəyirəm...
Yaşamaq öyrədir təbiət bizə
Badam çiçəkləri, nə zərifsiniz,
Elə bil hər budaq bir ağ işıqdı.
Burda səma işıq, torpaq işıqdı,
Soyuqdan bir azca göyəribsiniz.
Martın şaxtasında, boranda, qarda
Siz necə qaldınız, o budaqlarda?
Necə qopmadınız, ya düşmədiniz,
Necə donmadınız, üşümədiniz?!
Həyatda pisliyi gördünüz... fəqət,
Sizin çiçək qaldı yenə adınız.
Zəriflik dözümmüş, bir də dəyanət,
Kobud olsaydınız, məhv olardınız.
Bəlkə də dünyanın mənası budur
Zəriflik, kobudluq gəlir üz-üzə.
Zəriflik yaşayır, kobudluq ölür, -
Yaşamaq öyrədir təbiət bizə.
***
Elə dayanırsan, elə baxırsan,
Elə bil qarşında quru bir daşam.
İpək saçlarını bir vaxt oxşayan
Elə bil hardasa mən olmamışam.
Səni dostlarımla, tanışlarımla,
Mən tanış edərdim nə vaxtsa bir-bir.
İndi özgələri yad ehtiramla,
Deyirlər tanış ol...
Nə qəribədir?!
Yuxuda görərdin nə vaxtsa hər dəm,
Yolumu gözlərdin yollardan uzaq.
Mən sənin yuxundan çıxıb gəlmişəm,
Bu da bir yuxudur, gəl tanış olaq.
Qoluna girərdim... bu, yadındadır,
gedərdik... yolumuz, arzumuz şərik.
Qolum qollarının lap yanındadır,
toxunsa biz indi üzr istəyirik.
Hayanda oldumsa səhər, ya axşam,
Aradın sən məni, gördün sən məni.
İndi gözlərinin qabağındayam,
Hayanda durum ki, görəsən məni?
Gəzəyən qız
Səni görüblər Dağüstü parkda,
gün bir az aşağı əyilən vaxtda.
Kinodan çıxanda görüblər səni,
ötürüb harasa bir nəfər səni.
Sonra bir avtobus duracağında,
sonra bir metronun çıxacağında,
sonra bir taksiyə mindiyin yerdə,
sonra da evə gec döndüyün yerdə.
Haraya gedibsən göz qoyubdular,
Adını “gəzəyən qız” qoyubdular.
Məni gözləyibsən Dağüstü parkda,
gün bir az aşağı əyilən vaxtda.
Səni o kinoya mən aparmışam,
özüm ötürmüşəm sonra, qadası.
Od tutub yanağın, üzün yanmasın,
yenə görüşmüşdük gedib bir axşam:
əvvəl bir avtobus duracağında,
sonra bir metronun çıxacağında,
sonra bir taksiyə oturmusan sən,
mənim görüşümə gecikdiyindən.
Özüm saxlamışdım bir dəfə səni,
bir az gec ötürdüm mən evə səni.
Gör, necə yerbəyer, necə adbaad,
məni görməyiblər, ay dadi-bidad!
***
Pəncərəm önündə sular çağlayır,
Xal düşür gecənin aydınlığına.
Qollarım üstündə bir qız ağlayır,
İnana bilməyir qadınlığına.
Başının örpəyi yana sürüşüb,
İçməyib, məst olub, səbəbi nəydi?
Yerin çəkisizlik qütbünə düşüb,
Bu qütbü nə vaxtsa o, keçməliydi.
Özü gözlədiyi bir gün gəlibdi,
İndi soruşmayın, heç bilməyir o.
Qadınlıq qızlığa üstün gəlibdi,
Ağlaya-ağlaya gülümsəyir o.
Açıb gözlərini indi qalxacaq,
Tanımır özünü şirin röyada.
Qızlar nə deyəcək, bilmirəm, ancaq
Mübarək!
Bir qadın artdı dünyada.
Bir kişi qayğısı artdı, mübarək!
Bu gecə hər qəlbə nur ələnibdi.
Nə qədər qadın var, o qədər demək
Dünyaya qayğılar səpələnibdi.
Azalır o bəzən, artır o bəzən
Sınanır varlığı, yoxluğu üçün.
Bəlkə, mən sevirəm dünyanı qəlbən,
Qadın təbiətli olduğu üçün.
Bəzən bir eyhamla, ya baxış ilə
Nə qədər istəsən söz demək olur.
Yalnız bir qadının təbəssümüylə
Yüz ağlayan olsa, kiritmək olur.
Köksündə gizlicə sevən ürəyi
Gözündə həmişə məlum olubdu.
Kişilər önündə cəbrlə deyil,
Qadınlar xahişlə məğlub olubdu.
O ən müqəddəsdi, ən mədənidi,
Bəşər nəslimizə o həyat verir.
Qadının sərvəti - öz bədənidi,
Onu da kişiyə mükafat verir.
Qollarım üstündə bir göz yaşını
Bir qərib gülüşü öpürəm hələ.
Özü qız saçını, qadın saçını
Üzümə dağıdır öz əllərilə.
***
Çətindir mənimlə birgə yaşamaq ,
Bəzən gözlərimdə dəyişir aləm .
Mənimlə ömür-gün yoldaşı olmaq
Bir az da çətindir,
Başa düşürəm.
Nə duman çəkilir, başımdan nə çən ,
Tufanlı boranlı dağam mən, nəyəm?!
Nə bilim,
Dünyada mən öz əlimdən
Bəlkə də birinci şikayətçiyəm.
Məndə bir “mən” də var…
Məndən bixəbər,
Nə eşidər məni, nə sayar məni.
Yer var ki o məni hörmətsiz eylər,
Yer də var şöhrətə çatdırar məni.
Bir qəmi bir ürək gəzdirə bilər,
Yüz ürək qəmi var bu, bir sinəmdə.
Mən yerdən göylərə baxsam da əgər,
Göy ürəyimdədir…
Yer ürəyimdə.
Bir insan olsaydım nə idi dərdim,
Yaşardım hər fəsil bir paltar geyib,
Evimdə çay içib,
Çörək də yeyib
Bir insan qəmini çəkə bilərdim.
Sinəmdə xalqların bədbəxt taleyi,
Bəzən bir aldanmış qadın gileyi,
Bəzən bir torpağın batan çeşməsi ,
Bəzən bir üzsüzün üzə düşməsi,
Könlümün yayını çəkib qırırlar,
Səndən diqqətimi yayındırırlar .
Elə ki, tutuldum, gözlə bir qədər,
Bir az qayğıkeş ol sən ana kimi.
Yağış yağan kimi açılır göylər,
Mən də yağmalıyam...
Yağana kimi.
Məndən qabaq
Əsli sevib, Kərəm sevib,
o göz yaşı, bu qəm sevib.
Tarix boyu aləm sevib -
səndən qabaq, məndən qabaq.
Dan sökülür, yer oyanır,
qaranlıqlar işıqlanır.
Dan ulduzu göydə yanır -
Aydan qabaq, gündən qabaq.
Niyə sevənlər ağlayır?
Baxtı yolunu bağlayır.
Din bu eşqi günah sayır,
Tanrı da var dindən qabaq.
Oğluma cavab
Soruşdu bir gün oğlum.
- Ata, ağlamısanmı?
Döyüblərmi səni heç?
Danlayıblarmı səni?
Söyüblərmi seni heç?
Nə deyim indi, oğlum,
Eşidərsən sonradan, -
Özün ata olanda
Bilərsən ağlayıbmı,
Gülübmü sənin atan...
Düşüb
Küsüb bir dünya gözəli
Sükutu dünyaya düşüb.
Bir yol "Ay üzlüm" demişdim
Qalxıb indi Aya düşüb.
Əlimdən bir ceyran çıxıb,
Ceyran, canımdan can çıxıb.
Mirvari dəryadan çıxıb
Təzədən dəryaya düşüb.
Onu yerbəyer eləyin,
Məni dərbədər eləyin.
Məcnuna xəbər eləyin, -
Nəriman səhraya düşüb.
Kulis az