“Dövlət bu barədə düşünməli, yaxşı maaş və mənzil təklif edərək stimul yaratmalıdır”
Ölkədə ixtisaslı işçi tapmaq asan deyil. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin (ƏƏSMN) Məşğulluq siyasəti şöbəsinin müdiri Elnur Süleymanovun sözlərinə görə, vacib problemlərdən biri də gənclərin təhsildə marağının artmasına baxmayaraq, bəzilərinin orta məktəbi bitirdikdən sonra təhsillərini davam etdirməməsidir.
Rəsmi məlumata görə, hazırda iqtisadi cəhətdən fəal əhalinin yalnız 33%-i ixtisaslıdır. Orta məktəbi bitirdikdən sonra bu insanlar ya peşə məktəbinə, ya da universitetə daxil olulbar.
Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqasının (VƏHML) rəhbəri Sahib Məmmədov peşə məktəblərinin bərbad vəziyyətdə olduğunu deyib: “Ötən əsrin 70-ci illəri səviyyəsində mütəxəssislər yetişirlər. Əmək bazarında fərqli işçilər tələb olunur. Bütün insanlar mütləq ali və ya orta texniki təhsil almalıdırlar. Bacarıqlı işçi qüvvəsi çatmır. Paytaxtda bir tikinti bumu yarandıqda, müasir işıqlandırma cihazları quraşdıracaq elektrikləri tapa bilmədilər və onları xaricdən dəvət etməli oldular”.
Ekspertin fikrincə, ƏƏSMN hazırlıq kurslarına daha çox diqqət yetirməlidir: “Təlim tez bir şəkildə və xüsusi bir texnikaya uyğun aparılmalıdır. Ölkədə yenidən hazırlıq kursları olsa da, onların effektivliyi və əhatə dairəsi məlum deyil. Yeri gəlmişkən, ixtisaslı olmayan insanlar arasında bacarıqlılar da var, sadəcə bu fakt heç yerdə qeydə alınmayıb. Bir çox insanlar öz ixtisaslarını texniki məktəblərdə, peşə məktəblərində və ya universitetlərdə oxumaqla deyil, usta yanında şagird olmaq, bərbər, tikişçi, dönərçi və s. sənətləri öyrənməklə əldə edirlər. Bir usta və ya çilingər işə götürəndə ondan təhsilinin təsdiqini istəmirik, onun bilik və bacarıqlarına ehtiyacımız var. Məsələn, avtomobil təmiri ilə məşğul olanlar arasında bir araşdırma apara bilərsiniz, kiminsə bir təhsil müəssisəsində bu mövzuda oxumuş olub-olmaması və cavabı yoxdur. Lakin bu, bütün işçilərin bacarıqsız olması demək deyil”.
“Bu cür insanların könüllü olaraq sertifikatlaşdırılması lazımdır və bunun üçün xüsusi bir qurum yaratmaq lazımdır. O zaman ölkədə ixtisaslı işçilərin sayı kəskin şəkildə atmağa doğru dəyişəcək. Hazırda rəsmi rəqəmlər real vəziyyəti əks etdirmir”, - deyə S.Məmmədov vurğulayıb.
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli isə vəziyyəti belə izah edib: “Almaniyada Birinci Dünya Müharibəsindən əvvəl böyük istehsal şirkətləri mütəxəssislərə ehtiyac duyurdu və onların hazırlanması ilə məşğul olurdu. Onlar üçün təlimlər keçirildi və bu yanaşma istehsalçı ilə təhsil prosesi arasında körpü oldu. Ölkəmizdə isə istehsal zəifdir. Körpülər tikməklə bu işi görmək mümkün deyil”.
“Məsələnin başqa tərəfi də var: müasir dünyada müəyyən peşələrə ehtiyac sürətlə dəyişir. Mövcud peşələrin 75%-i yaxın gələcəkdə yox olacaq. Azərbaycan yaxın 10 ildə hansı peşələrə ehtiyac duyulacağını, indi hansı mütəxəssislərin yetişdirilməsinə ehtiyac olduğunu təhlil etmir. Lakin Avropa və ABŞ-da belə planlaşdırmalar var”, - deyə N.Cəfərli bildirib.
Davamlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayevin açıqlamasına görə, şagirdlər təhsil illəri ərzində bir ixtisas əldə edərək məktəbi bitirməlidirlər: “Universitetə girməsələr də, hər zaman qazanc əldə edə bilərlər. Ölkəmizdə ali təhsil çox vaxt formal xarakter daşıyır. Məzun olduqdan sonra neçə nəfər öz ixtisası üzrə iş tapıb? Çox az adam”.
“Məsələn, ölkədə iqlimşünasların sayı azdır, kvant və ya nüvə fizikası üzrə mütəxəssislər yoxdur, bu fənləri dərs edəcək kimsə də yoxdur. Qara və əlvan metallurgiya sahəsində mütəxəssislər azdır. Dövlət bu barədə düşünməlidir. Lazımi kadr hazırlamalı və yaxşı maaş, mənzil təklif edərək stimul yaratmalıdır”, - eskpert vurğulayıb.
ayna.az