Rasim Musabəyov: “Amerika konqresmenlərinin ikili standartları artıq adi hala çevrilib”
Avraam Şmileviç: “Amerika parlamenti Azərbaycanın təcavüzkar ölkə elan edildiyi bir qanunu qəbul edərsə, bu, imicə zərbədir”
ABŞ-dakı erməni lobbisi aktivləşib. Nümayəndələr Palatasının konqresmenləri Azərbaycana hərbi yardımın qarşısını alan qanun layihəsini qəbul etdilər. ARKA xəbər verir ki, bu qanun layihəsinin təşəbbüskarı, konqresmen Frenk Pallone bu qərarı alqışlayıb.
“Pallone Düzəlişləri”ndə deyilir: “Bu Qanuna (H.R.4373) uyğun olaraq Beynəlxalq Hərbi Təhsil, Təlim və Xarici Hərbi Maliyyələşdirmə Proqramı çərçivəsində ayrılan və ya başqa şəkildə təmin edilən heç bir vəsait Azərbaycana təqdim edilə bilməz”.
Bu müddəa Birləşmiş Ştatların qanunlarının 333-cü maddəsinə əsasən Müdafiə Nazirliyi tərəfindən verilə biləcək hərbi texnikanı bloklamır. ANCA (Amerika Erməni Milli Komitəsi) ABŞ-ın Azərbaycana hərbi yardımına dair 907-ci məhdudiyyətləri gücləndirərək, bu problemləri həll etmək üçün Senat və Nümayəndələr Palatasının Silahlı Qüvvələr Komitəsinin üzvləri ilə işləyir. ANCA "Ermənistana və Artsaxa davam edən hücumları, həmçinin 1000-dən çox Azərbaycan əsgərinin Ermənistan Respublikasının suveren ərazisinə hücumunu" əsas gətirərək, Konqres üzvləri arasında Azərbaycana edilən bütün hərbi yardımların qarşısını almağın təcili ehtiyacının ətraflı təhlili olan sənəd yaydı.
Digər erməni lobbiçisi, Kaliforniya ştatından Demokrat konqresmen Adam Şiff Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki vəziyyətə toxunaraq açıqlama verib: “Əgər doğrudursa, bu, Azərbaycanın növbəti ölümcül təcavüzüdür. Daha da böyüməsinə icazə verilsə, bu, daha da şiddətə, ölümə və dağıntıya səbəb ola bilər”.
Panorama.am-ın xəbərinə görə, konqresmen vurğulayıb ki, Amerika Birləşmiş Ştatları "Əliyev rejiminə davam edən yardımın Azərbaycan təcavüzünün qarşısını almadığını, bunun ermənilər üçün qaçılmaz bir təhlükə olduğunu qəbul etməlidir".
“Dövlət Departamentini və dövlət katibi Blinkeni son 24 saat ərzində baş verən hadisələr barədə açıq şəkildə məlumat verməyə və Azərbaycana atəşkəsə riayət etmək üçün təzyiq göstərməyə çağırıram. Amerika Birləşmiş Ştatları insan haqlarını mütəmadi olaraq pozan və qonşusunun müstəqilliyinə təhlükə törədən bir ölkəyə heç vaxt hərbi vasitə və ya dəstək verməməlidir. Məsuliyyətli olmağın vaxtı gəldi”, - deyə Şiff bildirib.
Prinsipcə, ABŞ-ın Azərbaycana illik hərbi hərbi yardımı heç zaman 120 milyon dolları keçməyib, əksər hallarda bundan çox az olub. Eyni zamanda, son 15 ildə Azərbaycanın büdcəsinin daxili müdafiə xərcləri adətən bir neçə milyarddır. Beləliklə, lobbiçi Pallonenin Konqresdən keçirə bildiyi məsələ o qədər də böyük itki deyil. Düzdür, cəmi yüz milyon dollar olsa da, əlbəttə ki, belə pullar küçəyə tökülməyib.
Maraqlıdır, Konqresin bu qərarı və Şiffin ABŞ dövlət katibinə etdiyi çağırış Azərbaycan üçün hansısa təhlükələr yaradır? Bu addımların ölkəmiz üçün hansı nəticələri ola bilər?
AYNA-nın suallarını tanınmış ekspertlər cavablandırıblar.
Milli Məclisin üzvü, politoloq Rasim Musabəyov:
“Dəyişiklik ABŞ-ın Azərbaycan və Ermənistana təxminən 1,5 milyon dollar həcmində bərabər miqdarda hərbi yardım göstərməsinə təsir edir. Pentaqon son illərdə ölkəmizi 120 milyon dollardan çox dəyərində hərbi texnika ilə birbaşa təmin edib. Bu göndərişlər, yuxarıdakı sitatda açıq şəkildə ifadə edildiyi kimi, gələcəkdə “Pallone Düzəlişi”nə tabe deyil.
1.5 milyon dollara gəldikdə, onsuz da onlar təlimlər, seminarlarda və sair əsgərlərimizin iştirakına xərclənirdi. Onlarsız da keçinərik. Xatırladım ki, 90-cı illərin əvvəllərində Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycan ərazisinin demək olar ki, 20 faizini işğal edərkən, ABŞ Konqresi ölkəmizə qarşı, guya Ermənistanın blokadasına görə hər hansı bir yardım göstərilməsini qadağan edən ədalətsiz 907-ci düzəliş qəbul etdi.
Beləliklə, erməni lobbiçilərinin Konqresdəki təşəbbüslərinə təəccüblənmək lazım deyil. Əsas odur ki, indi Azərbaycan hərbi yolla ərazi bütövlüyünü bərpa etdi, düşməni cəzalandırdı və sərhədlərini dəqiqləşdirir. Amerika konqresmenlərinin ikili standartları isə artıq adi hala çevrilib”.
İsrailli politoloq, Qafqaz, İslam dünyası və Yaxın Şərq üzrə mütəxəssis, Şərq Tərəfdaşlığı İnstitutunun sədri Avraam Şmuleviç:
“Əslində bu, olduqca ciddi bir qərardır və məsələ təkcə məbləğdə deyil. Bu, bir presedent məsələsidir. Əgər Azərbaycana hərbi yardım qadağandırsa, üstəlik, "insan hüquqlarının pozulması" və s. kimi olduqca sərt bir formulada, bu, avtomatik olaraq Amerika hakimiyyətinə həm də başqa ölkələr tərəfindən Amerika texnologiyaları istifadə edilən hərbi yardımın qarşısını almaq hüququnu deyil, həm də öhdəliyini verəcək. Yəni hansısa silah sistemində Amerika texnologiyalarından istifadə edilirsə və ya bu sistem Amerika ilə birlikdə üçüncü bir ölkə tərəfindən hazırlanıbsa, o zaman Konqres tərəfindən belə bir qanun qəbul edildikdən sonra, ABŞ Müdafiə Nazirliyi bu silahların Azərbaycana tədarükünün qarşısını almağa borcludur.
Bu, ilk növbədə ABŞ-la bir çox ortaq proqramları olan İsrailə aiddir və bu qanuna əsaslanaraq Amerika İsrailin Azərbaycana Amerika komponenti olan silahları verməsini qadağan edə bilər. Bu, hətta Türkiyəyə də aiddir. Çünki bu ölkə NATO üzvüdür və ABŞ-la hər cür ortaq proqramlar var.
Bundan əlavə, düzəliş qəbul edilərsə, Azərbaycanın nüfuzuna ciddi zərbə vurur. Amerika parlamenti Azərbaycanın təcavüzkar ölkə elan edildiyi bir qanunu qəbul edərsə, bu, şübhəsiz ki, imicə zərbədir. Bu, hər hansı bir kommersiya layihəsində xarici qərbli tərəfdaşlar üçün əlavə risklər yaradır, çünki ABŞ sanksiyaları altında olan ölkə investisiya cəlbediciliyini itirir.
Bu sanksiyaların qəbul olunma ehtimalı kifayət qədər yüksəkdir, çünki ABŞ-dakı erməni lobbisi çox yaxşı təşkilatlanıb. Çox yaxşı işləyirlər, konqresmenlərlə, senatorlarla vaxtaşırı təmasda olurlar, bu siyasətçilərə təsir edəcək həssas nöqtələr axtarırlar. Eyni sözləri Amerika azərbaycanlıları haqqında söyləmək olmaz: Amerikalı qanunvericilərlə, ABŞ dövlət sistemi ilə işləmək gücünə bənzər bir quruma sahib deyillər.
Bunu hətta İsraildə də görürəm. Hətta düşünürəm ki, İsrail tezliklə "erməni soyqırımını" tanıyan bir qanun qəbul edəcək. Çünki bir dəfə belə bir qanun layihəsi hətta müvafiq Knesset komissiyalarından birinin müzakirəsinə çıxarılmışdı. Sonunda rədd edildi, amma İsrail solçuları israrla, ildən-ilə bu cəhdləri təkrarlayırlar.
Yəni İsraildə erməni lobbisinin ABŞ-dakı kimi aktiv fəaliyyətini görürəm. Çox əlaqəli şəkildə hərəkət edirlər, İsrail cəmiyyətinin müxtəlif dairələri, millət vəkilləri, hətta ordu ilə əlaqə qurmağa çalışırlar. Onlara hər zaman bir növ ədəbiyyat və materiallar göndərirlər. Səfir olmasa da, İsraildə Ermənistanın fəxri konsulu fəaliyyət göstərir.
Azərbaycan praktiki olaraq bu erməni fəaliyyətinə heç bir şeylə qarşı çıxmır. Yalnız bir neçə fəal və ictimai təşkilat var, amma onlar da hər zaman aralarında mübahisə edirlər. Yəni bir tərəfdən peşəkarlar, digər tərəfdən də həvəskarlar işləyirlər.
Eyni şey Amerikada da baş verir. Düşünürəm ki, ABŞ-ın erməni lobbisinin Azərbaycanın mövqeyinə bu cür hücumları davam edəcək. Üstəlik, hakimiyyətə gələn demokratlar ənənəvi olaraq erməni icması, erməni biznesi ilə əlaqələndirilir”.