Rusiyanı tərk etmələri tələb olunan qanunsuz miqrantlar vətənlərinə necə dönəcəklər?
Quru sərhədlərinin açılması ilə bağlı hələ rəsmi məlumat yoxdur, amma məlumdur ki, iyunun 15-də qanunsuz miqrantlarımızın Rusiyada qalma müddəti bitəcək. Bu ilin aprel ayının ortalarında Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyi qanunsuz miqrantların 15 iyuna qədər ölkəni tərk etmələrini tələb etdi. Bu barədə Rusiya daxili işlər nazirinin müavini Aleksandr Qorovoy məlumat verib. Nazir müavininin slaydda göstərdiyi Daxili İşlər Nazirliyinin statistikasına görə, bu gün Özbəkistandan Rusiyada 332 mindən çox, Tacikistandan 247 min, Ukraynadan 152 min, Azərbaycandan 120 min, Qırğızıstandan 115 min, Ermənistandan 61 min, Moldovadan 56 min, Qazaxıstandan 49 min qaçaq miqrant var.
“Siz və mən bu rəqəmləri iyunun 15-dək düzəltməsək, bu insanlar sərhədlərdən xaric edilməsinə və deporta qədər cəzalandırılacaq”, - deyə Qorovoy vurğuladı.
Bu arada, dekabrın ortalarında Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin fərmanı ilə, miqrantların koronavirusla əlaqədar Rusiyada müvəqqəti qalma müddəti bu ilin 15 iyun tarixinə qədər uzadıldı. Bu tarixə qədər təxminən 120 min vətəndaşımız qonşu ölkəni tərk etməlidir. Keçən ilin dekabrından bəri ölkəni tərk etmək üçün bir moratorium vardısa, 14 martdan etibarən Rusiya hökuməti müddəti bitmiş şəxsiyyət vəsiqəsi olan miqrantların üçüncü bir dövlətin ərazisindən tranzit kimi istifadə etmədən Rusiya Federasiyasını tərk etməsinə icazə verdi.
Azərbaycanla Rusiya arasında hava rabitəsi fəaliyyət göstərir, quru sərhədləri bağlıdır. Bu, o deməkdir ki, vaxtı keçmiş sənədləri olan hər bir Azərbaycan vətəndaşı Rusiya Federasiyasını hava yolu ilə tərk edə bilər. Ancaq bu yol əksəriyyət üçün çox bahalıdır.
Azərbaycan Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidməti yanında İctimai Şuranın sədri, Avrasiya Miqrasiya Təşəbbüsləri Platformasının qurucusu Azər Allahverənov AYNA-ya açıqlamasında Rusiya Federasiyası hökumətinin tələbinə baxmayaraq, quru sərhədlərimizin bağlı olmasına diqqət çəkib. Bu səbəbdən, qanunsuz əsaslarla Rusiya Federasiyasında olan miqrantların 15 iyun tarixinə qədər ölkəni könüllü tərk etmələri tələbi
hava yolu səyahətinə şamil edilə bilər.
“Bizə müraciət edən bir çox miqrant Rusiya ilə Azərbaycan arasında quru sərhədlərini açmağımızı xahiş edir. Bahalı olduğu üçün hər kəsin oradan təyyarə reysləri Azərbaycana uçmaq üçün maddi imkanı yoxdur. Rusiya tərəfinin yuxarıda göstərilən tələbi hələ də qüvvədə olsa da və iyunun 15-dən sonra qeyri-qanuni miqrantlar aşkar edilərsə, ciddi problemlərlə qarşılaşa bilər, quru sərhədləri bağlıdır və yaxın gələcəkdə heç kim bunların açılmasına zəmanət vermir. Təəssüf ki, Azərbaycan Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın müvafiq qərarı yoxdur”, - deyə ekspert bildirib.
Bu arada, Azərbaycan Nazirlər Kabineti ölkəyə gələn Rusiya və Türkiyə vətəndaşları üçün tələbləri yumşaltdı. 10 iyundan etibarən Azərbaycana hava yolu ilə gələn Rusiya və Türkiyə vətəndaşlarından Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahdan xüsusi icazə tələb etmirlər. Bununla birlikdə, aşağıdakı şərtlər yerinə yetirildiyi təqdirdə hava yolu ilə Azərbaycana səfər edə biləcəklər: 18 yaşdan yuxarı şəxslər COVID-19-a qarşı tam peyvənd olunduğunu və ya vaxtı ilə bu infeksiyaya yoluxmasını (COVID pasportu) təsdiqləyən sənəd təqdim etməlidirlər.
Bundan əlavə, uçuşdan 72 saatdan gec olmayaraq mənfi bir PCR - koronavirus testi sertifikatına ehtiyacınız olacaq. Nazirlər Kabineti 18 yaşınadək şəxslər üçün yola düşmədən ən geci 72 saat əvvəl edilən COVID-19 üçün mənfi bir PCR testini təsdiqləyən bir sənəd təqdim edilməli olduğunu açıqladı.
Bir peyvənd pasportuna sahib olma tələbinin miqrantlara aid olub-olmadığı sualına gəlincə, Allahverənovun sözlərinə görə, hökumətin açıqlamasında əcnəbilərdən bəhs olunur: “Vətəndaşlarımız yola düşmədən 48 saatdan gec olmayaraq, yanlarında koronavirus üçün mənfi göstərici olan PCR testləri almalıdırlar. Bildiyim qədəri ilə vahid bir prosedur var ki, ona görə Azərbaycan ərazisinə daxil olan hər bir şəxsin PCR testi vaxtı 48 saatdan 72 saata qədər uzadılıb. Hökumətin operativ qərargahı Rusiyadan Azərbaycana gələn miqrantlarımız üçün məcburi peyvənd pasportları üçün heç bir tələb səsləndirməyib. Güman edirəm ki, bu günlərdə sərhəd keçid qaydalarında bəzi dəyişikliklər ola bilər. Mən də öz növbəmdə Rusiya ilə quru sərhədlərinin açılması zərurəti ilə bağlı Azərbaycan hökumətinə müraciət etdim”.
“Gürcüstanla quru sərhədi qismən açıqdır və bu ölkənin ərazisində olan vətəndaşlarımız Azərbaycana gələ bilərlər. Bu qonşu respublikanın vətəndaşları da oraya Azərbaycandan gələ bilərlər. PCR testləri və COVID pasportları miqrantın ölkəsi istiqamətində gedə biləcəyi tənzimlənən metodlar arasındadır. Gedərkən bu məsələ səfirliyinizlə də əlaqələndirilməlidir. Prosedura görə, Gürcüstan istiqamətində səyahət edən bir əcnəbi, lazımi sənədləri yanında təhlükəsiz şəkildə yola düşə bilər. Ancaq bu məsələ yenidən bu ölkənin səfirliyi ilə əlaqələndirilir. Vətəndaşlarımızla bağlı da eyni vəziyyətdir - gedişlərini Gürcüstan ərazisindəki Azərbaycan səfirliyi ilə əlaqələndirməlidirlər. Hər halda, Rusiyada qanunsuz olaraq qalmış vətəndaşlarımızın gəlişi məsələsinə xüsusi prosedurlar əsasında qərar verilir”, - deyə müsahibimiz söyləyib.
P.S. Azərbaycan iyunun 15-dən etibarən koronavirusla əlaqədar bir ildən çox müddətə bağlanmış quru sərhədlərini açmağı planlaşdırır. Bu barədə Dövlət Gömrük Komitəsindəki (DGK) bir mənbəyə istinadən xəbər yayılıb. Komitənin gömrük keçid məntəqələrinin açılması ilə bağlı qonşu ölkələrin müvafiq strukturları ilə əvvəlcədən razılığa gəldiyi bildirilir. Rəhbərlik əsas ərazi gömrük idarələrinə təlimat verib və məntəqələrin açılması üçün hazırlıqlara başlanılıb.
Lakin sonradan DGK bu barədə qərarların Operativ Qərargah tərəfindən verildiyini açıqladı. “Gömrük orqanlarının quru sərhədinin açılması ilə bağlı qərar qəbul etmək səlahiyyəti yoxdur”, - deyən Komitə, gömrük orqanlarının fəaliyyəti barədə məlumat yayımlayarkən, medianın rəsmi məlumatlara istinad etməsinin vacibliyini vurğuladı. Bəs, qurumun mətbuat xidməti KİV-lərin sorğularına cavab vermirsə, DGK-dan bu məlumatları necə əldə etmək olar – sual açıq qalır.