Zərdüşt Əlizadə: “Minsk Qrupunun həmsədrləri öz əhəmiyyətlərini itirmək istəməyən insanlardır”Bugünlərdə Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Andrey Rudenko TASS-a verdiyi uzun bir müsahibədə Qarabağ ətrafında və bütövlükdə bölgəmizdəki vəziyyətə toxundu. O, ATƏT-in Minsk Qrupunun Qarabağ probleminin həllində iştirak perspektivləri barədə sualı cavablandırarkən, Minsk Qrupu həmsədrlərinin fəaliyyətinin davam etdirilməli olduğunu söylədi.
“Onlar Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün əsas prinsiplərin inkişafına mühüm töhfə verdilər, bunların çoxu 9 (10) noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli Bəyanatda əks olundu. Bu, eyni zamanda Dağlıq Qarabağ ətrafındakı bölgələrin Azərbaycana qaytarılması, qaçqınların geri qaytarılması, Dağlıq Qarabağı Ermənistanla birləşdirən Laçın dəhlizinin qorunması, təhlükəsizlik, sülhməramlı əməliyyatlar, bölgədəki bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin blokdan çıxarılması ilə əlaqədardır”, - nazir müavini bildirdi.
Rudenkoya görə, ATƏT-in Budapeşt sammitinin (1994) qərarlarına uyğun olaraq Minsk Qrupu həmsədrlərinə həvalə olunan münaqişənin hərtərəfli bir siyasi həllinə nail olmaq vəzifəsi hələ də tələb olunur: “Üçlük güclü beynəlxalq dəstəyə malikdir və status məsələləri də daxil olmaqla, sonrakı addımlara qarşılıqlı məqbul yanaşmaların hazırlanmasında faydalı ola bilər. Ancaq vaxtı gələndə diqqətlə, yavaş-yavaş. Artıq ATƏT-in Minsk Qrupu, ermənilərlə azərbaycanlılar arasında etimadı artırma tədbirlərinin gücləndirilməsinə, vətəndaş cəmiyyəti çərçivəsində dialoqun inkişafına töhfə verə bilər ki, bu da vəziyyətin tamamilə yaxşılaşmasına kömək edəcək və gələcək addımlar üçün ilkin şərtlər yaradacaq”.
Eyni zamanda, rusiyalı diplomat bir jurnalistin Türkiyənin hərbi hava bazalarının Azərbaycanda görünə biləcəyi ilə bağlı sualına çox qeyri-müəyyən bir cavab verdi. Rudenkodan soruşdular ki, “Rusiya bu cür planlar barədə bir şey bilirmi? Moskva Qarabağdakı münaqişədən sonra Türkiyənin Cənubi Qafqazdakı hərbi mövcudluğunun güclənməsindən qorxmurmu?”
O, buna, sözün həqiqi mənasında belə cavab verdi: “Bölgədə Ankara ilə hərbi məsələlərdə qarşılıqlı fəaliyyətimizdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi bölgəsindəki 30 yanvar tarixindən bəri Ağdam bölgəsində fəaliyyət göstərən Atəşkəsə Nəzarət Birgə Rusiya-Türkiyə Mərkəzi çərçivəsində qurulmasına istinad edirik. Belə bir Mərkəzin açılmasını bölgədəki vəziyyətin normallaşdırılmasına yönəlmiş birgə səylərin yaxşı bir nümunəsi kimi qiymətləndiririk”.
Rudenkonun sualdan yayınmasını görürük. Ancaq yenə də ATƏT-in Minsk Qrupunun davamlı mövcudluğunun zəruriliyi barədə dediyi sözlərlə necə əlaqələndirmək olar? Axı, Prezidentin təmsil etdiyi rəsmi Bakı müharibədən dərhal sonra gələcəkdə belə bir ehtimalı birmənalı şəkildə rədd etdi. Və Rudenko, əslində, Minsk Qrupuna səssizcə işə başlamağı təklif edir (dialoq, etimad yaratmaq üçün tədbirlər) ki, sonradan Qrup yenidən başını qaldırsın və Dağlıq Qarabağın statusu məsələsini həll etməyi öz üzərinə götürsün.
Bu, Azərbaycan üçün məqbuldurmu? Bakı bununla razılaşmağa məcbur olacaq, yoxsa başqa seçimlər varmı?
Politoloq Zərdüşt Əlizadənin şərhinə görə, rusiyalı diplomat Rusiya diplomatiyası üçün faydalı olanları iki aspektdən dilə gətirib:
“1) Qərb, 1990-cı illərin əvvəllərində Rusiyanın zəifliyindən istifadə edərək, Rusiya maraqlarının “arxa baxçasına” girdi və özünü tamamilə rus istehsalı olan bir qarşıdurmada vasitəçi kimi ortaya qoydu. Sonra Yeltsin Rusiyası bu cür “haqsızlıq”la barışmaq məcburiyyətində qaldı;
2) Rusiya addım-addım Qərbi münaqişələrin idarəedilməsi arenasından sıxışdırdı. Vəziyyət öz apogeyinə, Rusiyanın bütün məsələləri Qərb olmadan təkbaşına həll etdiyi və Cənubi Qafqaz üzərində tam nəzarət qurduğu 44 günlük müharibə zamanı çatdı. İndi bölgə üzərindəki nəzarətini legitimləşdirməlidir, bunun üçün Minsk Qrupunu əhalinin barışığı və digər humanitar məsələlər kimi əlaqəli problemlərin həllinə cəlb etməlidir”.
“Minsk Qrupundan Azərbaycana nə lazımdır? Ermənilərlə azərbaycanlıların barışığını təşviq etmək üçün vasitəçilərə ehtiyacımız var, çünki bölgədəki vəziyyət normallaşdıqdan sonra status məsələsi ətrafında müzakirələrə başlamaq mümkün olacaq. Millətlərarası münasibətləri normallaşdırmağa kömək etsinlər, barışıqdan sonra xalqların status məsələsini necə həll etməyə başlayacaqları müəyyənləşəcək. Hər halda, status məsələsinin hansısa şəkildə müzakirəsi belə, çox uzaq gələcəyin işidir. İndi isə iş, qida, istilik, nəqliyyat, vətəndaş vəziyyəti, mülkiyyət, eyni bölgədə yaşayan insanlar arasındakı münasibətləri və mövcud sosial problemləri həll etməliyik”, - politoloq bildirib.
“Mənim üçün Minsk Qrupunun həmsədrləri əhəmiyyətliliklərini itirmək istəməyən insanlardır. Mən ziyankar adam deyiləm, xüsusən də əgər Minsk Qrupunun həmsədrlərinin maaşları Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən verilmirsə”, - Əlizadə vurğulayıb.
ayna.az