Yaxud abadlığa, kənd təsərrüfatına olan diqqət, niyə mətbuata, tarixə, mədəniyyətə, vətəndaş cəmiyyətinə göstərilmir
2018-ci ilin dekabr ayında Masallıda regionlara nümunə olacaq bir sayt yaradıldı-masallilar.az saytı. (Bu saytı Masallının elektron ensiklopediyası da adlandırmaq olar). Saytın Masallı ASAN xidmətin konfrans zalında o vaxtkı icra başçısı və digər rəhbərlərin iştirakı ilə təntənəli açılışı da oldu. Tədbirə canlı yayımda dünyanın müxtəlif yerlərindən onlarla masallılı tanınmış qoşuldu. Bu toplantıda rayon rəhbərliyi başda olmaqla, masallılı alimlər, ictimai birlik rəhbərləri, tanınmış masallılı bəstəkar-şair-həkim Şahin Musaoğlu, Türkiyənin “O səs Türkiyə” proqramının laureatı Adil Baxış və digərləri canlı sıxış etdilər.
Masallının uzaq və yaxın keçmişi ilə bağlı xeyli məlumat toplanmış bu sayt orijinallığı ilə rayonlar üzrə ölkədə bir nümunə idi. Lakin rəhbərlik dəyişdikdən sonra sayta münasibət də dəyişdi. Öncə saytın təyinatı gülməli vəziyyətə salındı. Belə ki, elektron ensiklopediya kimi nəzərdə tutulmuş bu sayta xiyar, badımcan, bibər haqqında qəribə, saytın prinsiplərinə uyğun olmayan məlumatlar yerləşdirildi.
Daha sonra, ümumiyyətlə sayta yazı qoyulmadı. Sonralar isə sayt bağlandı. Xeyli çək-çevirdən sonra saytın bazası peşəkar proqramçı Tural Rəsulzade tərəfindən bərpa olunsa da, ölü can kimi yaşadı, aylarla ora material qoyulmadı. Bu günlər isə sayt yenə də texniki xərclər ödənmədiyi üçün bağlanıb. Əgər yaxın 2-3 günə həmin xərclər ödənməsə, yüzdən artıq dəyərli məlumatlar yerləşdirilmiş bu saytla həmişəlik vidalaşacağıq. Bəlkə də artıq baza silinib, yaxud saytın domeni başqası tərəfindən alınıb. Doğrudanmı, 300-500 manata görə belə saytı məhv etməyə dəyərdimi?
Bu istiqamətdə gileylərimizə yazının sonunda yenə qayıdacağıq.
Hələlik bəzi uğurları xatırladıq
Hazırda digər yerlərdə olduğu kimi Masallı İcra hakimiyyəti də gərgin işləyir. 44 günlük müharibə, 50-yə yaxın şəhidin dəfni, 200-dən artıq yaralı, pandemiya da bu tərəfdən. Bütün gözlər icra hakimiyyətinə dikilib. Şəhid ailəsi də, yaralı da, koronaivurus xəstəsi də icra başçısından imdad istəyir. Hamı icra başçısının tər-təmiz işləməsini arzulayır, həm də çoxları istəyir ki, maddi ehtiyaclarını, hər dərd-sərini icra başçısı qarşılasın.
İlk gözə dəyən işlər
İcra başçısı hörmətli Şahin Məmmədovun Masallıya gəldiyi 1 il 2 aylıq müddətində gözə dəyən ilk işi Köhnə Bazar yolunun təmiri, Masallı şəhərində bir çox ara küçələrə asfalt döşənməsi oldu. Hazırda Xətai parkında abadlıq işləri aparılır. İlk dəfə burada bir neçə çardaq (əvvəlcə 1-i var idi) qurulub, 10-dan artıq müasir oturacaqlar qoyulub, işıqlandırma sistemi dəyişdirilib, ətraf abadlaşdırılıb, hətta rayonun tarixində ilk dəfə burada 2 otaqlı, müasir formalı sanitar-qovşağı (el dilində ayaqyolu) qurulub. Park daxilində xeyli küçəyə metlax döşənib, hasarlar abadlaşıb, hətta bir çox səkilərin ətrafına su axıdıcı kanallar çəkilib. Bunlar necə deyərlər, ilk baxışda xırda problem olsa da, onların icrası xeyli vəsait tələb edir, hər gün həmin səkilərdən keçən yüzlərlə sakinin gediş-gəlişinə, istirahətinə rahatlıq gətirir.
Amma, necə deyərlər, könül istərdi ki, burada uşaqlar üçün lap primitiv formada olsa da əyləncə və sadə idman qurğuları olsun. Lakin olana oxşamır.
Bu gün gərgin işləmək
hələ yaxşı işləmək deyil
Masallı icra hakimiyyətinin mədəniyyətə, mətbuata, xüsusən tariximizə biganəliyini ürək açan saymaq olmaz. Bir illik müşahidələrimiz belə deməyə əsas verir.
Fikrimizi konkretləşdirək. Yuxarıda masallıda-az saytına biganəlikdən danışdıq. Bu biganəlik digər sahədə də açıq hiss olunur.
Məsələn, cənub xəbərtv adlı internet kanal yaratdıq. Region üzrə azsaylı ictimai-siyasi kanallardan biridir. (Yaxşı ki, indi sayları bir az da çoxalıb). Təkcə ölkəmizdən kənarda yaşayan 5 masallılı ilə, eləcə də regionda onlarla dəyərli ziyalı ilə bağlı verilişlər təşkil etdik. Tariximiz, mədəniyyətimizlə bağlı xeyli süjetlər aldıq. Nəinki təbrik etdilər, uğur arzuladılar, kanala cəlb etdiyimiz diktorları icra hakimiyyəti adından hədələyib uzaqlaşdırdılar. ABŞ-dakı 14 yaşlı masallılı ali məktəb tələbəsi haqqında 20 saniyəlik ilk verilişimizdən bir süjeti oğurlayıb bizə istinad etmədən bir neçə saniyəsini paylaşdılar.
Bu gün nəinki icra başçısı, nəinki müavinləri, heç aparıcı idarələrin rəhbərləri, nəinki millət vəkilləri, hətta onların köməkçiləri kanalın imkanlarından istifadə edib xalqla uğurlarını, qayğılarını paylaşmır. Necə deyərlər, mikrofondan qaçırlar-ya danışmağa sözləri yoxdur, ya dedikləri sözə inamları?
Masallı ensiklopediyasını yaratmağa start verdik, xeyli işlər də görülüb. Masallının tarixi ilə bağlı müsabiqə elan etdik. Erkən nikah, uşaq bağçaları, tənha qadınlar və sair mövzularda beynəlxalq müsabiqənin münsifləri tərəfindən dəyərləndirilən araşdırmalar apardıq, bu mövzuda yazıları İHB-nin e-mailinə yolladıq. Bölgənin qalaları ilə bağlı kitab yazıb icra başçısına da poçtla ünvanladıq. 0 diqqət. Sanki bu rayon ancaq bibər-günəbaxan, yonca və sairədən ibarətdir.
Nazim Hikmətlə bağlı bir xatırlatma
Nazim Hikmətlə bağlı bir əhvalat yəqin çoxlarının yadındadır. Həbs olunarkən onun qaldığı zindana təzə rəis təyin olunur və şairin köməksizliyindən faydalanıb onunla məzələnməyə, onu ələ salmağa çalışır. Şair söhbətin sonda deyir ki, rəis, sizə bir sual vermək olar? Deyir olar. Deyir rəis, Ömər Xəyyamı tanıyırsan? Deyir əlbəttə tanıyıram, yaşadığı əsrin böyük şairi olub. N. Hikmət deyir ki, bəs o dövrdə polis başqanı kim olub? Rəis deyir bilmirəm. Şair deyir ki, rəis, görürsən də, əsl şairlər yadda qalır, amma polislər yox.
İndi hörmətli Şahin müəllim, iqtisadiyyat nə qədər əhəmiyyətli olsa da, taxıl da, kartof da, biyan da çox vacib məhsullar olsa da, bununla məşğul olan möhtəşəm idarə - Kənd təsərrüfatı idarəsi var. Bir də həmin məhsulları fermerlər, ayrı-ayrı şəxslər əkir. İcra hakimiyyətinin saytı “aqropromin” saytı deyil ki!?
Kiçik bir müqayisə aparaq. Şahin müəllim 14 il çalışdığı Ağcabədidə onun dövründə ayda bir dəfə 500-800 tirajlıq bir qəzet çıxırdı. İndi sosial şəbəkədən bəlli olur ki, bu rayonun Aran adlı qəzeti həftədə 2 dəfə, həm də 2500 tirajla çıxır. Masallıda isə indi qəzet son bir aydır çıxmır, tirajı da 500 civarındadır. Hansıki Masallının əhalisi Ağcabədidən az qala 2 dəfə çoxdur.
Amma obyektivlik xatirinə deyək ki, Şahin müəllim rəhbərlik etdiyi dövrdə cəbhə bölgəsində, yüzlərlə şəhidi, minlərlə məcburi köçkünü olan Ağabədidə xeyli abadlıq işləri görülüb, çox möhtəşəm Şəhidlər xiyabanı salınıb, Masallı ilə müqayisədə 37 bağça (Masallıda 17), 8 musiqi məktəbi (Masallıda 1) və digər ürək açan işlər görülüb.
Masallı İcra hakimiyyətinin saytı
Masallı-İHB.gov.az saytı ən azı qonşu rayonlarla müqayisədə çox çevikdir, daha çox material qoyur. Lakin saytda primitivlik baş alıb gedir. Bəzən yazının içində bir ədəd belə şəkil olmur, yazılarda informasiyalar ala-yarımçıq verilir. Məsələn, “Rabitə” haqqında xəbər verilir. Filan faiz belə, filan faiz belə. Bir oxucu kimi isə məni maraqlandırır ki, yeganə kənd rayonu kimi optik kabelləşməsi nəzərdə tutulan Masallıda həmin kabelləşmə nə vaxt başa çatacaq? Bu suala o yazıda cavab yoxdur. Rayonda, eləcə də ölkədə və ölkədən kənarda onlarla istedad aşkarlayırıq. Həmin məlumatların heç birini bu saytda görmürük. Hətta Şuşa kimi zəfərimiz haqqında sayta məlumat 2 gün sonra qoyuldu.
Pandemiya ilə bağlı hər gün ümumi formada neçə məlumat paylaşılır. Ancaq ən vacibi odur ki, Masallıda, eləcə də hər qəsəbə və kənddə neçə nəfər ölür, yoluxur, o yoxdur.
Zoom görüşləri
Ölkənin hər yerində olduğu kimi Masallıda da kütləvi tədbirlərə qadağa qoyulub. Hələlik zoom görüşlərinə üstünlük verilir. Əvvəllər mətbuat nümayəndələri də bu görüşlərə dəvət olunurdu. Lakin arabir sual verdiyimizi görüb, arzuolunmaz şəxs elan etdilər. Nə olar ki, zoom görüşləri birbaşa yayımlansın, ya da heç olmasa sonradan videosu paylaşılsın-görək kim nə danışır? Bəlkə də çox yaxşı işlər görülür, bizim xəbərimiz yoxdur.
2-ci Qarabağ savaşı və icra hakimiyyəti
Bu savaş dövründə icra hakimiyyətinin olduqca gərgin işlədiyini danmaq olmaz. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi 50-yə yaxın şəhidin dəfnində iştirak etmək, o əzablı anlarda həmin ailələrlə birlikdə olmaq, hamısı üçün mərmər baş daşları hazırlatdırmaq, digər qayğılarına şərik olmaq, yaralılara diqqət və sair. Çox çətin və ağır idi. (Məlumat üçün xatırladaq ki, Bərdə kimi Qarabağ rayonunda hələ də onlarla şəhidin qəbrinə baş daşı qoyulmayıb). Lakin bu işlərdə də bir pərakəndəlik hökm sürüdü. İcra Başçısının əksər çıxışları eyni ifadələr, eyni müqayisələrdən ibarət olurdu. Hələ də kəndbəkənd paylaşılmır ki, hansı kənddə necə şəhid, neçə yaralı var və sair.
Ötən il könüllülər ili idi
Ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə reallaşan bu tədbirlərdə öncə kimə diqqət yetirilməli idi? Təbii ki, vətəndaş cəmiyyətinə, qeyri-hökümət təşkişlatlarına, xeyriyyəçiliklə məşğul olan qurumlara, icmalara. Oldumu? Masallıda barmaqla sayılacaq qədər qeydiyyatdan keçmiş 3-4 QHT olsa da, bu dövrdə həmin qurumlar xeyli iş görsə də, tam diqqətdən kənarda qaldılar, bəzən onların işini öz adlarına çıxdılar, bəzən hətta onların işinə mane oldular, tədbirlərə dəvət etmədilər.
İcra başçısı müstəqil, fərqli düşüncəli insanlarla necə işləyir?
Bu gün dünyada ən böyük uğurlar qeyri-standart üsullarla qazanılır- qeyri-səlis həndəsə, qeyri-hökumət təşkilatları və sair. Nə qədər “nişanlanmış” ağsaqqallarla, nimdaş, polüşgəmiş düşüncələrdən qurtula bilməyən insanlarla işləmək olar? İnsan, rəhbər güclüdürsə müstəqil, fərqli düşüncəli, yüksək intellektli insanlardan çəkinməməli, vaxtaşırı onlarla görüşməli, onların ideyalarını dinləyib gərəkli olanlara meydan verməlidir.
Uzaqdan görünənlər
Bu gün icra hakimiyyəti haqqında tam və obyektiv fikir söyləmək çox çətindir. Çünki çox şey qapalıdır. Bizə çatan məlumata görə, icra başçısı, hətta öz işçiləri ilə məsafədən dolanır. Müavinlər, şöbə müdirlər belə bəzən onunla operativ görüşə bilmir, tabeliyində olan işçilər bəzən məzuniyyətdə olanda belə müvafiq qanunlara zidd qadağalara məruz qalır, bürokratik iş üsulunun əziyyətin çəkir. İcra hakimiyyətinin aparıcı işçiləri isə ən çox düşünülməmiş, dəqiq mexanizmi olmayan tapşırıqları ilə yadda qalır. Yəni ki, düzgüm tapşırıq verə bilmir, “Zülümov dedi, qurtardı” prinsipi ilə işləyir. İcra başçısının müavin və şöbə müdirlərinin hamısı olmasa da, bəziləri alicənab, hazırcavab, yüksək təşkilatçılıq keyfiyyətləri yadda qalıb. Daha başçının maşından düşməsi üçün qaça-qaça qapını açmağa gedən məsul işçiyə nə deyək? Bu adam xamdır, yarınmağı təzə öyrənir, bəs sizin münasibətiniz? Daha onu demirəm, kompüter əsrində, əksər təşkiların elektron imzası olan vaxtda kağız-kuğuzla oynayırlar.
Təhsildə saflıq, bəs digərlərində?
Son bir ildə məktəblərdə direktorların uzun illərdən bəri müəllimlərdən yığdıqları paylara. Təhsildə faizlərə son qoyulub. Bəs nəticə? Təhsildə metodist işləməyə adam tapılmır. Normal dərs yükü olan müəllim 500-dən 900-ə qədər maaş alır. Hələ ilboyu tətillər, repetitorluq – filan. Belə məqamda 300-350 manat maaşla kim işləyər? Hələ yol pulu, yemək pulu...
Bəs paklıq ancaq təhsilə aiddir. Bəs polis, prokurorluq, səhiyyə şöbəsi, məhkəmə, “hərbi komissarlıq”, elə regional maliyyələşmə idarəsi,.. və sair idarələr, dükan-filan yeri satışı. Bu “toçkalarda da” paklıq varmı? Deyirlər, çevrədə ən uzun xətt diametrdir, o da çevrədən çölə çıxmır. Bir də dərd təhsildəki rüşət deyil ki, daha böyü dərd ciddi kadr çatışmazlığı, seçim imkanının olmaması rəhbərlərə inamsızlıq. (Bunlar ayrıca söhbətin mözusudur).
Son əvəzi
Çox hörmətli Şahin müəllim, biz sizin 15 ildən artıq icra başçılıq təcrübənizə, bir neçə xaricə ölkədə səfərdə olub müasir iş üsullarına bələd olmağınıza, hətta gənclik illərinzdə fəal komsomolçu kimi tanınmağınıza, hakimiyyətdə güclü dayaqlarınıza, təbiət etibarı ilə həmişə qalmaqaldan qaçmağınıza, kifayət qədər səbirli, təmkinli olmağınıza güvənib, sizdən daha güclü, daha alicənab işlər gözləyirik. Bir mətbuat işçi kimi dəyərli işlərinizi də işıqlandırmağa hazırıq.
Deyiləsi söz isə çoxdur. Onsuz da il təzə başlayıb, deməyə vaxt olacaq.
Gəlişiniz ilk aylarında dediyiniz “tənqid ağıllar üçündür” (düzü, bu deyim çox xoşuma gəldi) kəlamınıza güvənən bir inamla bu gileyləri yazdım ki, rayonumuzda da tarixə, mədəniyyətə, mətbuata, ictimai təşkilatlara da elitar bir diqqət göstərəcək, yazdıqlarıma həssaslıqla yanaşaqsınız.
Cenub.az. Zahir Əmənov