Andrey Piontkovski: “O, yenidən Ukraynanı hədələyir, amma bunu Lukaşenkonun arxasında gizlənərək edir”
Politoloq və publisist Andrey Piontkovski UNİAN-a müsahibəsində Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin ABŞ səfəri, Konqresdəki çıxışı, Ukrayna lazımi silahlarla təmin olunarsa, müharibənin bitmə ehtimalı, Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Belarusa səfərini şərh edib. AYNA müsahibəni istinadla təqdime dir:
- Zelenskinin Konqresdəki çıxışını və ona reaksiyanı necə xarakterizə edərdiniz?
- Son zamanlar Kissinceri məqaləsinə görə çox tənqid edirlər. İşğalın aradan qaldırılması mərhələləri ilə bağlı absur fikirləri var. Amma o, çox mühüm bir fikir bildirdi: “Son aylar xəritədə nəhəng geosiyasi dəyişikliklər baş verib, qitədə təsirli ordu var. Və bu ordu indi 75 il əvvəl NATO-nun Avropanı şərqdən gələn barbar qoşunların işğalından qorumaq üçün yaradıldığı funksiyasını yerinə yetirir”. Məncə, bu həqiqəti dərk etmək Amerika Konqresinin reaksiyasını müəyyən etdi.
Bukmeker kontorları Zelenskinin nə qədər adam tərəfindən ayaqda alqışlanacağı barədə mərc edirdilər. Mən onları saymadım, amma təbii ki, ondan çox idi. Qərb dünyası nəhayət ki, nə baş verdiyini anladı. Hətta sərtləşmiş bürokrat Stoltenberq Ukraynaya həddən artıq maliyyə yardımı ilə bağlı ittihamlara cavab olaraq deyib: "Biz pulla ödəyirik, ukraynalılar isə qanla. Əgər ukraynalılar ayağa qalxmasalar, o zaman bədəl ödəməli olacağıq". Nəhayət, Qərb bunu anladı və bu, Zelenskinin Konqresdəki görüşündə də özünü göstərdi.
- Sizcə, Birləşmiş Ştatlar həqiqətən də Ukraynanın yalnız fevralın 24-dəki vəziyyətlə barışmasını, sonra problemləri birtəhər həll etməsini istəyir?
- “Böyük səkkizliyin” rəsmi sənədləri var. Oktyabrın 14-də və dekabrın 12-də keçirilən görüşlər rus qoşunlarının bütün işğal olunmuş ərazilərdən tamamilə çıxarılması tələbi ilə bağlı bəyanatların qəbulu ilə başa çatıb. O bəyanatlarda 24 fevraladək vəziyyətlə bağlı heç nə yoxdur. Makron və Baydenin çox nümayişkaranə mətbuat konfransı oldu, burada onların hər ikisi həvəslə olmasa da, bu düsturu təkrarlamağa məcbur oldular: “Ukraynada sülh yalnız bir yolla - Rusiya qoşunlarının işğal olunmuş ərazilərdən tamamilə çıxarılması ilə bərqərar ola bilər. Bu gün Putin buna hazır deyil, ona görə də bizim onunla danışıqlar üçün əsasımız yoxdur. Putin razılaşdıqda onunla danışıqlara girəcəyik”. Qərbin bu qəti mövqeyi Buxarestdə keçirilən konfransda da vurğulandı.
Noyabrın 5-də Sallivan Kiyevə gəldi. Qərb mətbuatı onun heç bir təzyiq göstərmək fikrində olmadığını, Polşanı araşdırmaq, məsləhətləşmək, bəzi fərziyyələr irəli sürmək niyyətində olduğunu yazıb. Kiyevin reaksiyası iyunun 16-da Makron, Şols və Draqinin İtaliyanın sülh planı elan olunan vaxt sərt oldu. Plan belə idi: “Gəlin mübahisəli ərazilərdə atəşkəs və ikitərəfli danışıqlar aparaq”. Kiyevin reaksiyası Qərb tərəfindən başa düşüldü. Bundan sonra heç bir təzyiq cəhdi olmadı.
Başqa bir fikir ayrılığı Bayden ilə mətbuat konfransında özünü göstərdi. Əsas sual ukraynalı jurnalistin Baydenə verdiyi son sual oldu. Vaxtilə Amerikanın “Javelin”, “Stinger”, haubitsa, HIMARS və “Patriot”un Ukraynaya verilə bilməyəcəyini demişdi. Amma sonda bu silahlar Ukraynaya verildi. Təbii, bunun daha tez olmasını istərdim. Beləliklə, jurnalist sual verdi: "ATACMS-ı Ukraynaya vermək mümkün olacaq?" Bayden çox maraqlı reaksiya verdi. Əvvəlcə zarafatla dedi: “Razıyam”. Amma sonra o, çox ciddi cavab verməyə başladı: “Verərdim, amma bu, müttəfiqlərimizin birliyini, NATO-nun birliyini, Avropa İttifaqının birliyini pozar”.
Ümumiyyətlə, o, bizim avropalı müttəfiqlərimizin buna etiraz etdiyini açıq şəkildə bildirdi. Bayden vurğuladı ki, onların iki məqsədi var - Ukraynanı dəstəkləmək və eskalasiyanın və Üçüncü Dünya müharibəsinin qarşısını almaq. Bu, onun çıxışının ən inandırıcı olmayan hissəsi idi. Bu müharibəni uzatmaq olmaz. Ukrayna artıq strateji üstünlük əldə edib. Bu müharibənin yükü indi Vaşinqtonda həlledici silah dəstinin verilməsi ilə müəyyən edilir.
- Putinin Belarusa səfəri və Belarusdan mümkün hücum təhdidləri ilə bağlı nə düşünürsünüz. Sizcə, Putin Lukaşenkoya təzyiq göstərəcəkmi?
- Belarus faktiki olaraq artıq rus qoşunları tərəfindən işğal olunub. Lukaşenko bu ssenarinin qarşısını ala bilməz. Putin Lukaşenkonu iki şeyə “razılaşdıra” bilmədi. Birincisi, ruslar onu 30 ildir "inandırırlar" - bu, Belarusun Rusiya Federasiyası tərəfindən mənimsənilməsi üçündür. Amma Lukaşenko “Vahid Rusiya”nın Minsk vilayət komitəsinin katibi vəzifəsinə heç vaxt razı olmayacaq. Və Lukaşenko ikinci məsələyə - Kiyevə hücumda Belarus ordusunun iştirakına razı deyil.
Yeri gəlmişkən, Putinə bu, hərbi səbəblərdən daha çox siyasi səbəblərdən lazımdır. Orada 20-30 min əsgər var. Bu say nədir ki... Bu, Putinə ona görə lazımdır ki, bəyan etsin ki, bütöv bir hərbi koalisiya var, indi də Belarus müharibəyə qoşulub. Lakin Lukaşenko bununla razılaşmır, çünki o, ordusunun əhval-ruhiyyəsini çox gözəl bilir. Ordu silahlarını Lukaşenkonun özünə qarşı çevirə bilər. Lukaşenko geri çəkildi, lakin Putin səfər zamanı iki çox vacib şeyi xatırlatdı. Birincisi, bu, fevralın birinci yarısında Rusiya-Belarus hərbi manevrlərinin birgə keçirilməsinə razılıqdır. Belə manevrləri 2022-ci ilin fevral ayının birinci yarısında gördük. Və onların necə bitdiyini xatırlayırıq. İkincisi, bu, Putinin tamamilə təkmil cinayət məntiqidir. Mən artıq dedim ki, ona izah olunub ki, nüvə silahından istifadə etsə, öldürüləcək. Putin bunu anlayıb. Yeri gəlmişkən, müharibə, şəhərlərin bombalanması onun belə deməsi ilə başlamışdı: "Biz nüvə müharibəsini heç vaxt nəzərdə tutmamışıq... Nüvə müharibəsində qalib ola bilməz. Biz Ukraynanı “faşistlərdən” xilas edəcəyik. Bu əməliyyatın məqsədi budur”. O, Ukrayna əhalisinin hakimiyyətə qarşı qalxacağını gözləyirdi ki, bu, baş vermədi. Reaksiya hətta əksinə oldu. İndi də çarəsiz halda yenidən nüvə şantajına əl atır. Və o, Lukaşenkonu Rusiyanın ona nüvə silahı verdiyini deməyə məcbur edir. Belarus pilotlarının təyyarəni, necə deyərlər, “xüsusi döyüş sursatı” ilə idarə edəcəkləri açıqlanıb. Xüsusi döyüş sursatları nüvə silahıdır. O, yenidən nüvə şantajına başlayır. Baxın, onun dediyi əslində budur: “Siz bilirsinizmi ki, Lukaşenkonun nüvə silahı var? Və Belarus birdən Ukraynaya və ya NATO ölkələrinə nüvə zərbəsi endirsə, bu, mən deyiləm!". İndi o, yenidən Ukraynanı hədələyir, amma bunu Lukaşenkonun arxasında gizlənərək edir. Lukaşenkonun arxasından nüvə silahı ilə hədələmək bu “böyük geosiyasətçi”nin bu gün edə biləcəyi yeganə işdir.
Müəllif: Turan Abdulla