Çər. axşamı   8 sentyabr 2020   22:48:20  

Dövlət proqramı əhali üçün cəlbedicidirmi: Köhnə avtomobilibini gətir, ya yenisini al, ya da pul



Əhali köhnə avtomobillərin atılması üçün yeni layihə ilə maraqlanacaqmı?
 
Bu gün ölkənin yollarında 1,4 milyondan çox nəqliyyat vasitəsi şütüyür. Statistikaya görə, son bir ildə avtomobil parkı 2019-cu ilə nisbətən 50 min ədəd artıb, əksər avtomobillərin yaşı isə 10 ili keçir.
 
Vəziyyəti düzəltməyin lazım olduğu barədə uzun illərdir danışırlar. Bu günə qədər nəqliyyat vasitələrinin utilizaisyasına dair Dövlət Proqramı layihəsi üzərində işin son mərhələsi gedir və tezliklə Nazirlər Kabinetinə təsdiq üçün təqdim ediləcək.
 
Mətbuatda yayılan xəbərə görə, “Təmiz Şəhər” ASC-nin nümayəndəsi Mirzə Laçınov proqramın bəzi detallarını açıqlayıb. Proqramda iştirak könüllü olacaq və yalnız yaşı çox olan avtomobili deyil, həm də bir qəzada ciddi şəkildə zədələnmiş bir avtomobili də utilizasiya üçün təhvil vermək mümkün olacaq. Nəqliyyat vasitəsinin yaşı və yürüşünün əhəmiyyəti olmayacaq.
 
Vətəndaş seçim edə bilər: bir avtomobil üçün pul ala bilər (ancaq qiymət bazar qiymətindən aşağı olacaq), ya da maşını utilizasiyaya verib, yeni bir avtomobil almaq üçün endirim əldə edə bilər. Yerli avtomobil sənayesindən nəqliyyat alarkən əhəmiyyətli bir endirim ediləcək, xarici bir avtomobil seçərkən endirim daha az olacaq.
 
Köhnəlmiş kənd təsərrüfatı texnikası sahiblərinin də Dövlət Proqramından istifadə edə bilməsi istisna edilmir. Sənəddə mikroavtobuslar (N1), avtomobillər (M1), TT və TK traktorları, hidravlik nəqliyyat vasitələri və digər nəqliyyat növləri kimi vasitələrin adları əks olunur.
 
Proqram hazırlanarkən, beynəlxalq təcrübə nəzərə alınıb, amma bir çox vətəndaş yeni layihənin işə yaramayacağına inanaraq, ona şübhə ilə yanaşır. Ekspertlərə gəldikdə, belə bir proqramın lazım olduğuna əmindirlər, amma hər şey orada diqqətlə düşünülərsə, işə yarıyacaq.
 
Vəziyyəti AYNA-ya şərh edən “Sürücülərin maarifləndirilməsinə yardım” İctimai Birliyinin sədri Fazil Məmmədovun fikrincə, ölkənin avtomobil parkının böyük bir hissəsinin yenilənməsi çox mühümdür: “Yaxşı olardı ki,  avtomobillər “Avro-5” ilə işləsin və ümumiyyətlə nəqliyyatın çox hissəsi elektrik mühərriklərinə keçsin. Ancaq bu, dövlətdən təkrar emal proqramının vətəndaşlar üçün faydalı olmasını tələb edir. Vətəndaşları köhnə avtomobillərini icarəyə götürməyə təşviq etmək üçün onlara simvolik bir məbləğ deyil, real dəyəri ödəməlisiniz”.
 
“Lakin, ilk növbədə, insanların yeni maşın almasını daha sərfəli etmək və bunun üçün gömrük vergisini tamamilə götürmək lazımdır. Və ya fərqli bir yanaşma tətbiq edin: istehsal ili təzə olan bir avtomobilə - vergi olmasın, iki illik bir avtomobil, az miqdarda bir vergi və sair”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
 
Nəqliyyat mütəxəssisi Eldəniz Cəfər də mövzuya dair fikirlərini AYNA-ya açıqlayıb. Deyib ki, layihə 2023-cü ilə qədər həyata keçirilməlidir: “Amma proqram məcburi deyil, könüllü həyata keçirilməlidir. Proqram o qədər cəlbedici olmalıdır ki, əhali özü də orada iştirak etməyə səy göstərsin”.
 
Onun sözlərinə görə, ölkədəki avtomobillərin yarısı köhnəlib və ətraf mühitə ciddi zərər verir: “Bu köhnəlmənin səbəbi yüksək gömrük rüsumları, ƏDV, eləcə də avtomobil kreditləri üçün çətin şərtlər və onlardakı yüksək faiz dərəcələri səbəbindən yeni avtomobillərin baha olmasıdır. Buna görə insanlar köhnə avtomobillər almaq məcburiyyətindədirlər. Bu vəziyyəti dəyişdirmək və insanları elektrikli nəqliyyat vasitələrinə üstünlük verməyə təşviq etmək lazımdır”.
 
1 yanvar 2019-cu ildən etibarən elektrikli nəqliyyat vasitələrinin idxalı əlavə dəyər vergisindən azaddır. Ancaq elektrikli nəqliyyat vasitələrinin satışına ƏDV tətbiqi əvvəllər qəbul edilmiş güzəştlərin effektivliyini azaldır. Yerli avtomobil sənayesini dəstəkləməyə gəlincə, Cəfər xatırladıb ki, Azərbaycan tam mənada avtomobil istehsalçısı deyil, biz ildə 1000-2000 avtomobil istehsal edirik və bu, tələbatı ödəmir.
 
Davamlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin rəhbəri Nəriman Ağayev da AYNA-ya şərhində söyləyib ki, utilizasiya proqramı yaxşıdır, amma: “Texnoloji cəhətdən, ilk növbədə təkərlər, sürtkü yağları və s. təkrar emalına nə dərəcədə hazırıq? Köhnə avtomobillərin təkrar emalı tək avtoparkın yenilənməsinə görə deyil, həm də yeni iş yerlərinin açılmasına görə vaicbdir. Onminlərlə insan düzgün yanaşma ilə illərlə bir işə sahib olacaq. Məsələn, Almaniyada əlillər bu cür işə müəyyən mərhələlərdə cəlb olunurlar. Eyni şey bizdə də edilə bilər”.
 
Mütəxəssis avtomobillərin tərkibində mis, latun, alüminium, xrom, nikel və s. Metallar olduğunu xatırladıb: “Gürcüstanda işlənmiş avtomobillər Azərbaycana göndərilmədən əvvəl işlənmiş katalizatorları götürüldüyü hallar olub. Çünki tərkibində platin və qızıldan daha bahalı paladium var”.
 
Ağayev qeyd edib ki, köhnə avtomobillərin, təkrar emalı proqramında maraqlı olan bir neçə tərəf var: “Məsələn, banklar. Ölkəyə idxal olunan yeni avtomobillərin qiyməti arta bilər. Proqramın işləməsi üçün dövlət ya bankları aşağı faizlə avtomobil krediti verməsinə məcbur etməli, ya da köhnə maşınları bazar dəyərində almaq üçün özü vəsait tapmalıdır”.
 
Kənd təsərrüfatı texnikasına gəlincə, müsahibimiz bu proqramın onlara da tətbiq olunmalı olduğuna əmindir: “Yeni kənd təsərrüfatı texnikasının alınması üçün faizsiz kreditlər də verilə bilər. Və ya belə bir təşviqat addımı atmaq olar: bir fermer yüksək məhsul yığarsa, kənd təsərrüfatı texnikası üçün ödəməyə endirim alar. Fermerləri pulla maraqlandırmaq lazımdır”.






Copyright © 2013 - 2021
Bütün hüquqlar qorunur.
MATERİALLARDAN İSTİFADƏ EDƏRKƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Şikayət və təkliflərinizi qeyd edə bilərsiniz.
Created: Webmedia.az
Baş redaktor: Zahir Amanov
Tel: +99450(70)3227523
Email: [email protected]
Ünvan: Masallı rayonu, S. Vurğun küç.10